90-jarige al 75 jaar bij hetzelfde koor: ‘Zolang ik een stem heb, blijf ik zingen’

ZWARTEBROEK Als vijftienjarig meisje sloot ze zich aan bij het Christelijk Gemengd Koor Ex Animo, in navolging van haar oudere broers en zussen. 75 jaar later is de Zwartebroekse Fenny Buitink het langstzittende lid ooit. ,,Aan stoppen heb ik nooit gedacht.”

Eigenlijk was ze nog te jong om bij het koor te gaan. Maar de vijftienjarige Fenny had het geluk dat de dirigent van het Christelijk Gemengd Koor Ex Animo een vriend van de familie was. Na de repetitie kwam hij regelmatig bij het gezin-Landman langs om een borrel of bakje koffie te drinken en tijdens één van die bezoeken vroeg hij aan Fenny waarom zij zich niet bij het koor aansloot. Omdat ze nog geen zestien was, zei de Zwartebroekse, waarop de dirigent antwoordde: ,,Ik maak het wel even in orde.”

,,Een week later mocht ik aanschuiven bij de repetitie”, vertelt Fenny (90) in haar woning aan de Jan Landmanstraat in Zwartebroek, waar ook dochter Jantine (61) is aangeschoven voor het interview. Leuk detail: de straat is vernoemd naar Fenny’s eigen vader, die lid was van de Barneveldse gemeenteraad.

Fenny is geboren en getogen in Zwartebroek en heeft er - op een uitstapje naar Barneveld na - haar hele leven gewoond. Ze groeide op in een gezin met dertien kinderen, waarbinnen muziek altijd een grote rol speelde. ,,We kregen allemaal orgelles”, blikt ze terug. ,,Soms met z’n zessen tegelijk. Omdat we allemaal regelmatig moesten oefenen, was het vechten om het orgel.”

VANZELFSPREKEND Gelukkig had Fenny geen orgel nodig om te kunnen zingen, iets dat ze al van jongs af aan graag doet. Eerst bij het kinderkoor, later bij Ex Animo. ,,Twee broers en twee zussen zaten al bij het koor voordat ik erbij kwam en na mij volgden nog twee zussen en een broer. Omdat bijna de hele familie lid was van Ex Animo, was het voor ons vanzelfsprekend.”

SOLO Vanaf zeventienjarige leeftijd volgde Fenny daarnaast zangles op de muziekschool. De mezzosopraan (later sopraan) werd steeds vaker ‘meegesleept’ voor solo-optredens door twee familieleden die dirigent waren. Zo trad ze onder meer op in Ijmuiden, Emmeloord, Bennekom en op verschillende plekken in de omgeving Barneveld. Eén keer had ze zelfs een solo-optreden in Canada, pakweg dertig jaar geleden.

,,Mijn broer woonde daar, hij was organist en pianist. Vlak voordat ik daarheen reisde, belde hij me op met de boodschap: neem je muziekboeken mee, ik heb afgesproken dat je zondag in de kerk optreedt.” Het was een ,,enorm grote kerk”, weet ze nog. ,,En het optreden werd ook nog uitgezonden op de radio. Spannend, maar wel heel leuk.”

Als volwassene werkte Fenny thuis en zorgde ze voor de kinderen, hun grote tuin, de schapen en de kippen. Ze vroeg nooit geld voor haar optredens, zegt ze. ,,Zingen is ontspanning voor mij. Ik wilde er niets voor hebben.” Glimlachend: ,,Als mensen vroegen naar de kosten zei ik: ik ben gek op bloemen.”

BEELDJE Inmiddels is het 75 jaar geleden dat Fenny zich aansloot bij Ex Animo, wat haar het langstzittende lid ooit maakt. Vorige week werd ze in dorpshuis De Belleman te Zwartebroek benoemd tot erelid van de vereniging en kreeg ze een oorkonde van de Koninklijke Christelijke ZangersBond (KCZB) en twee zilveren beeldjes in de vorm van een muzieknoot en een G-sleutel. Eerder kreeg ze al een beeldje voor haar zestigjarig jubileum bij het koor. Lachend: ,,Voor mijn 75-jarige jubileum moesten ze iets nieuws bedenken; dit hadden ze nog niet eerder meegemaakt.”

OORLOG De bijeenkomst in het dorpshuis vorige week markeerde het einde van een lange periode waarin het koor niet kon samenkomen. Toen er in maart 2020 meer bekend werd over het coronavirus en de verspreiding daarvan, werden de repetities onmiddellijk geschrapt. Iets wat de leden van het koor, opgericht in 1937, nooit eerder meemaakten. ,,Zelfs tijdens de oorlog gingen ze gewoon door”, weet Fenny, die destijds zelf nog geen lid was.

,,Het was heel apart om de afgelopen anderhalve jaar geen repetitie of optredens te hebben.” Hoewel ze in die periode weleens thuis ,,voor zichzelf liep te galmen” miste Fenny het optreden en het contact met de andere koorleden. Begrijpelijk, want het koor deelt al tientallen jaren lief en leed met elkaar. ,,Het is een hechte groep. Je spreekt elkaar normaal gesproken elke week en treed samen op in kerken en verzorgingstehuizen. Ik heb er vriendschappen voor het leven aan over gehouden”, zegt de Zwartebroekse, die zelf ook verschillende bestuursfuncties heeft bekleed binnen Ex Animo.

SINT PIETER Na de zomerstop, eind augustus, hopen de leden de repetities en optredens weer op te kunnen pakken. ,,Gelukkig maar”, zegt dochter Jantine, die lid is van hetzelfde koor. ,,Je merkt wel dat je stem achteruitgaat als je het niet bijhoudt.” Ook Jantine draait al even mee met het koor; ze besloot zo’n dertig jaar geleden lid te worden door de leuke verhalen die ze van haar moeder hoorde . ,,Over het zingen, de gezelligheid en de jaarlijkse uitjes.”

Zoals het uitje naar het Noord-Brabantse plaatsje Oudenbosch, een hoogtepunt voor moeder en dochter. Jantine: ,,Daar staat een replica van de Romeinse Sint Pietersbasiliek, waar we toen ook hebben gezongen. Het gebouw zorgde voor een prachtig geluid.”

Met haar 61 jaar is tenor Jantine een van de jongste leden van het koor. Fenny: ,,Ik ben de enige die nog leeft van de ‘oude club’, maar er komen weinig nieuwe mensen bij. Het wordt een echt ouderenkoor, zeggen we wel eens tegen elkaar.” Af en toe lanceert het koor een actie om nieuwe leden te werven. ,,We zijn geen kerkkoor, dus iedereen kan zich aansluiten. We maken ons niet echt zorgen over de toekomst van het koor, maar hebben het er wel over.”

Voor het eerst lijkt het er ook niet op dat de familie Buitink nog veel nieuwe Ex Animo-leden zal aanleveren. Terwijl Jantine’s jongere broer nog bij een gospelkoor zit, speelt muziek een minder grote rol in het leven van haar eigen dochters ,,Vroeger was het heel normaal om bij het koor te gaan; daar kon je tenminste op de fiets naartoe. Maar toen mijn dochters naar de middelbare school gingen, waren er weer allerlei andere hobby’s en activiteiten waaruit ze konden kiezen.”

GRIJS Wanneer Fenny er wat kiekjes uit de oude doos bij pakt, is dan ook goed te zien hoe de hoofden steeds grijzer worden. Los daarvan is er de afgelopen 75 jaar niet heel veel veranderd binnen het koor, vertelt ze. ,,Behalve de kleding. Vroeger droegen we nog witte bloesjes”, wijst ze aan.

Daarnaast stonden er natuurlijk telkens nieuwe dirigenten aan het roer van Ex Animo, die elk weer hun eigen ervaring meebrachten. ,,Helemaal in het begin was het nog een leerkracht van de basisschool in Zwartebroek”, herinnert Fenny zich. Tegenwoordig is Dick van Asselt dirigent. ,,Een echte beroepsman, die ervoor heeft gezorgd dat we ook wel eens moeilijkere stukken zingen.”

VIJFTIG JAAR Zelf zijn moeder en dochter voorlopig nog niet van plan om te stoppen. ,,Als ik geluk heb, haal ik mijn vijftigjarig jubileum bij het koor”, zegt Jantine. ,,Maar het hangt ook af van je gezondheid. Je moet er wel conditie voor hebben.”

Fenny heeft er in de afgelopen 75 jaar evenmin aan gedacht om te stoppen. Ook nu niet: de zangeres is nog altijd pienter en met haar geheugen is niets mis. ,,Tegen de voorzitter zei ik laatst: ik blijf zolang ik nog een stem heb.” Lachend: ,,En zolang jullie me willen hebben.”

Geschreven door Lieke van der Made