Opinie: De Plusvariant van bestuurlijke hoogmoed…

Nabuurschap in de Gelderse Vallei deel 4

Deze week was het weer zover, de vierjaarlijkse ontmoeting tussen de staat en wij, als hopeloos verdeelde ingezetenen. In fris geboende en virusvrij afgeschermde pashokjes mochten we ondanks de lockdown weer even bij elkaar op visite, geschaard rond het Rode Potlood. Een voorzichtig ontluikende lente stemt altijd vrolijk, maar hoed u toch maar voor de inmiddels ingezette stoelendans rond - onbeminde - compromissen: het doorpakken is nu echt begonnen! Hou voor alle zekerheid de komende tijd de bodem van uw schamele bestaan in de gaten…

Laten we het daarom maar dicht bij huis houden, want hoe is het ondertussen gesteld met de democratie in onze regio? Terwijl in Renswoude het startschot werd gegeven voor de viering van het 700-jarig bestaan, onder het motto “de kracht van kleinschaligheid”, waren de rode potloden in Scherpenzeel niet aan te slepen, want onze zwaar beproefde buren mochten niet alleen stemmen voor een nieuw behangetje in het Torentje, maar ook over hun toekomst: als zelfstandige gemeente, of als vastgeketend ‘Plusje’ aan de Barneveldse dorpskernenloot? Waarvoor de provincie nog altijd opteert, omdat – onverkort - verondersteld wordt dat de Scherpenzelers bestuurskracht en een bestendige financiële toekomst ontberen en onze provinciale hoogwaardigheidsbekleders Barneveld graag willen behoeden voor een failliete bruidsschat…

FINANCIËLE WASSTRAAT Daarbij wordt voorbij gegaan aan het feit dat Barneveld zeer binnenkort nog gescreend moet worden in de ‘financiële wasstraat’ van de provincie en op dit moment nog niet kan worden voorspeld of onze gemeente ‘schoon door de poort’ komt, of als failliete bruidegom!

Scherpenzeel is al door de wasstraat gewrongen en is in z’n eentje zo robuust als wat gebleken. Met die Gallische bestuurskracht zit het wel goed. Barneveld daarentegen heeft nog wel wat huiswerk te maken met een hoge netto schuldquote per inwoner en in de eind vorig jaar vastgestelde meerjarenbegroting kwam Barneveld opgeteld €5,3 miljoen te kort. Gelukkig denkt de provincie mee met Barneveld, want ze constateerden dat onze prachtige gemeente beschikt over een onbenutte belastingcapaciteit van € 7,8 miljoen. Maar, las ik deze week gelukkig in de krant, de fusie mag de Barneveldse burger geen cent kosten!

Voorlopig heeft de Gallische onverzettelijkheid in de Gelderse Vallei deze week wederom een klinkende overwinning geboekt: in een tweede peiling heeft 79% (bij een hogere opkomst) van onze buren 17 maart jl. een vakje roodgekleurd waarover geen enkele twijfel meer kan bestaan. Zeg maar gerust een draagvlak 5.0! Zelfstandig! Op z’n minst tot het einde der tijden!

In een supersnelle persverklaring degradeerde de provincie de peiling als een simpele voor-tegenpeiling. Een merkwaardige reactie, want de provincie heeft nog meegedacht met de vraagstelling en een derde punt laten toevoegen: geen mening! Maar nu blijken ze ineens toch een mening te hebben!

OPSTEKER VAN JEWELSTE  Het wederom gepeilde draagvlak is natuurlijk een opsteker van jewelste voor onze Gallische buren in hun strijd tegen de Arnhemse Jules Caesars, maar de ‘vijanden’ blijven op kansjes loeren en komen soms uit onverwachte hoek. Dient zich weer een nieuw avontuur aan van Asterix en Obelix? Even ter opfrissing: het strijdvaardige Gallische dorpje dat het in 50vChr opneemt tegen de legioenen van Jules Caesar. Het lijkt erop dat de strip ‘De strijd van de stamhoofden’ een remake gaat doormaken in de Gelderse Vallei; de betrokken overheden in de fusiesoap blijven in ieder geval hun uiterste best doen de alom aanwezige weerbarstige naturen te tergen.

De ontwikkelingen in het door de provincie in gang gezette herindelingsproces gaan snel de laatste weken. En de kritiek zwelt aan. Scherpenzeel stuurde vorige week een ‘witheet’ epistel naar GS over een tussengevoegde conclusie bij de verslaglegging van een bestuurlijk overleg, nadat het verslag al was vastgesteld. De gewraakte ‘connotatie’ betrof het advies van de directeur-generaal van het ministerie van binnenlandse zaken, die het niet nodig acht dat Scherpenzeel zou moeten voorsorteren op een fusie. GS plaatsten bij dat advies van BKZ een eigen interpretatie. Ik moet ze nageven, consistent zijn ze wel in het Arnhemse Colosseum, want ook de rapporten en bevindingen van verscheidene bestuursdeskundigen (zeg maar de bestuurlijke tak van de RIVM) eind vorig jaar interpreteerden GS naar eigen inzicht in het herindelingsproces. Dat zorgde voor een ‘splijtzwam’ tussen het provinciebestuur en de deskundigen.

CONSTRUCTIEF MEEWERKEN Deze week roerde SGP-fractievoorzitter Koos van der Tang zich uit het niets in het strijdgewoel, als de verongelijkte Abraracourcix, stamhoofd van de Barneveldse staatkundige afdeling van de gezagsgetrouwe dienaren van de democratie. Koos vindt het plotsklaps welletjes met die eigenwijze – Gallische - Scherpenzelers, er moet eindelijk eens constructief worden meegewerkt aan de fusie, zo kon onder meer zijn Scherpenzeelse partijgenoot SGP-wethouder Izaäk van Ekeren, in de rol van stamhoofd Nogalfix, vernemen. De onvrede werd gebracht als een vraag, maar klonk toch meer als een – wel heel premature - oprisping naar onze Gallische buren. Waarmee de Barneveldse Abraracourcix, gesouffleerd door zijn trouwe knecht Gracchus Arquebus, zichzelf op het schild hees van hoeder van het Barneveldse staatsrecht, niet alleen aan het Raadhuisplein, maar in een hoogmoedige bui voorsorterend op de fusie, meteen maar voor de hele Gelderse Vallei. Daarmee gaf de leidsman van de grootste fractie in de Barneveld ongewild een inkijkje hoe – in ieder geval - zijn fractie aankijkt tegen de Plus-variant van GS over het dorpskernenbeleid 2.0. Scherpenzeel ligt nog altijd aan de andere kant van de gemeentegrens, maar kan met zo’n staatkundige oprisping enige zelfstandigheid en zeggenschap op voorhand vergeten: een dorpskernenbeleid van 0.0! Soms doen illusies er niet zo lang over om te sneuvelen…

De vragen van de SGP getuigen van bestuurlijke hoogmoed en zijn ook niet zo heel goed getimed, want het bestuurlijke overleg tussen Barneveld en Scherpenzeel leek juist een klein beetje de goede kant op te gaan en zijn eigen college werkt momenteel aan een plannetje om meer zeggenschap in de dorpskernen te ontwikkelen.

Die Koos! Is hij in zijn rol van Abraracourcix in de ban geraakt van de oppositionele pendelreisjes van stripcollega Mijntje Walhalla op buslijn 110 tussen Scherpenzeel en Barneveld en wilde hij ook eens de ‘geneugten’ van oppositie voeren ervaren? 

SGP-KAMERLID BISSCHOP Daarmee gaat de SGP-fractie in Barneveld ook in tegen het landelijke standpunt van de SGP, herindelen van onderaf. Het Kamerlid Roelof Bisschop ging in de media nog een stapje verder: “Scherpenzeel heeft zijn zaken prima voor elkaar, herindelen is helemaal niet nodig”. Maar het peilen van draagvlak is niet de grootste hobby van onze bestuurders aan het Raadhuisplein. Tip: misschien leent deze staatkundige uitglijder zich voor een leerzaam agendapuntje in het presidium: ‘Van top-down naar down-town’, komen onze bestuurders ook weer eens onder de eigen ingezetenen… En dan hoor je nog eens wat!

Als het om bestuurlijke hoogmoed gaat bevinden ze zich Barneveld in goed gezelschap, want Gedeputeerde Jan Markink kan er ook wat van. De Arnhemse Caesars hebben deze maand een paar aandoenlijke Webinars georganiseerd, in een wanhopige poging in contact te komen over het herindelingsontwerp met ingezetenen van Scherpenzeel en Barneveld. Markink prees in de Webinars de Plus-variant, het dorpskernenbeleid 2.0, aan als het nieuwe bestuurlijke paradijs in de Gelderse Vallei. Maar, de inrichting van dit paradijs was natuurlijk primair wel voorbehouden aan de nieuwe gemeenteraad. De vraag of al die dorpskernen in de nieuwe robuuste gemeente ook allemaal een eigen stamhoofd met enige zeggenschap krijgen, met elk een eigen budget, gesponsord door de provincie, werd door de Gedeputeerde Ruttiaans ontweken. “Dat is natuurlijk heel goed mogelijk, maar dat is niet aan mij, maar aan de nieuwe gemeenteraad”. Om aan de paradijselijke plus-variant enige bestuurlijke hoogmoed toe te voegen: “Het hangt ook een beetje af van het verloop en de voortgang en succes van het herindelingsproces…” Dat is een bestuurlijke variant om al te wispelturige gemeenten met een vriendelijke glimlach de deur te wijzen!

WENSENLIJSTJE Barneveld presenteerde eerder deze maand, vooruitlopend op een op te stellen zienswijze, een wensenlijstje waaraan de provincie zou kunnen bijdragen als dank voor bewezen diensten: een rondweg, een railterminal, een station, dat soort kleinigheden. Maar ik geloof dat we al tevreden mogen zijn als buslijn 110 tussen Scherpenzeel en Barneveld blijft rijden.

In het Gallische dorp wordt ondertussen, als afsluiting van een glorierijke week, dit avontuur van Asterix en Obelix traditiegetrouw afgesloten met schuimende kragen en everzwijnen. Als voorgerecht staat ook een dampende pan met linzensoep op tafel. In een boomhut wordt de braspartij met gulzige ogen gadegeslagen door de vastgebonden bard Kakofonix in gezelschap van Koos Abraracourcix. Tussen twee everzwijnen door murmelt Obelix: “Rare jongens die refo’s…”

Dick van Rheenen