Betogers: ‘Escalatie was niet de bedoeling’

BARNEVELD Dat de onaangekondigde anti-coronademonstratie van actiegroep Police for Freedom zaterdagmiddag in Barneveld uit de hand liep, was volgens de organisatie niet de bedoeling. ,,Ons plan was een vreedzame mars te houden. Helaas was er een groepje relschoppers bij.’’ Ter hoogte van de spoorwegovergang tussen het kasteel en het centrum raakten actievoerders slaags met de Mobiele Eenheid.

Volgens de actiegroep was vooraf aangegeven dat er geen rellen zouden plaatsvinden, zegt Dennis Spaanstra namens Police for Freedom. Zaterdag eind van de ochtend verzamelden ruim duizend betogers zich op het terrein achter kasteel De Schaffelaar. ,,We zouden vandaag eigenlijk een demonstratie houden in Nijmegen, maar omdat de gemeente deze demonstratie verbood, zijn we op het laatste moment uitgeweken naar Barneveld’’, zegt hij. 

De demonstranten kwamen uit het hele land. Duidelijk was ook dat het gezelschap zeer breed was. In de voorhoede liepen vooral in zwart leer geklede jongemannen die, zoals ze zelf ook aangaven, uit waren op confrontatie. Daarachter liep een bont gezelschap, onder wie ook jonge kinderen. De betogers riepen leuzen als ‘liefde, vrijheid, geen dictatuur.’

NORSCHOTEN De groep trok even na twaalf uur via de Barnseweg en de Norschoterweg de wijk Norschoten in, om daarna via het bos weer terug te keren richting het kasteel. Eenmaal vlakbij het kasteel, riepen mensen van de organisatie van Police for Freedom via megafoons op om terug te keren naar het startpunt en de demonstratie te beëindigen. Een groep van tientallen actievoerders met gezichtsbedekking was het daar niet mee eens en besloot richting het centrum te trekken. Wat tot dan toe een rustige optocht was gebleven, ontaardde vanaf dat moment in een grimmige vechtpartij met de ME, die ter hoogte van de spoorwegovergang een blokkade had opgeworpen. 

STENEN Na een korte strijd, waarbij de ME wapenstokken in moest zetten en sommige actievoerders op een gegeven moment ook stenen in de hand hadden en dreigden daarmee te gooien, werd de blokkade opgeheven. Volgens de politie omdat er een grens is in welke mate geweld toegepast kan worden. Eén agent zou bij de confrontatie tegen zijn hoofd zijn getrapt. Het gevolg was dat een flink deel van de actievoerders, enkele honderden mensen, de protestmars vervolgde via de Jan van Schaffelaarstaat, Gasthuisstraat en Kapteijnstraat. 

In de winkelstraat trok de groep veel bekijks en haalden winkeliers uit voorzorg reclameborden en kledingrekken naar binnen. Medewerkers van ijssalon La Gallina ruimden snel het terras op. Op sommige momenten was wel duidelijk dat bepaalde actievoerders korte lontjes hadden. Zo kreeg een passerende automobilist ter hoogte van de Van Zuijlen van Nieveltlaan een paar klappen op zijn motorkap, toen hij besloot niet te willen wachten op overstekende actievoerders. Uiteindelijk keerde rond 13.30 uur de rust weer en trokken de overgebleven actievoerders naar het startpunt bij het kasteel.

Aanhoudingen zijn er uiteindelijk niet verricht, ook zijn geen boetes uitgeschreven. Wel gaat de politie beelden bestuderen om mensen die geweld hebben gebruikt, op te sporen.

NOODBEVEL Volgens de gemeente Barneveld is al snel nadat eind van de ochtend duidelijk was dat sprake was van een protestmars een noodbevel uitgevaardigd door de burgemeester, in overleg met de politie en de officier van justitie. ,,Dat bevel hebben we ook snel op papier overhandigd aan de organisatie’’, zegt burgemeester Jan Luteijn. ,,De demonstratie was bij ons niet aangemeld en was in strijd met de coronamaatregelen. We konden deze actie op grond van de veiligheid en gezondheid van deelnemers en inwoners niet toestaan.’’ 

Desondanks is er aanvankelijk niet voor gekozen om deelnemers op te pakken. ,,We hebben de afweging gemaakt de demonstranten een route via de Barnseweg en Norschoterweg te laten lopen. Ons werd op dat moment verteld dat het bij een vreedzaam protest van ongeveer anderhalf uur zou blijven en wij wilden voorkomen dat de groep het centrum in zou trekken. Hadden we op dat moment mensen aan laten houden, dan was het risico op escalatie door de grootte van de groep zeer groot geweest.’’

Toen even later duidelijk werd dat er binnen de actiegroep wel degelijk plannen waren om het dorp in te gaan, is de ME ingezet om de toegang ter hoogte van de overweg te blokkeren. Daar heeft vervolgens de escalatie plaatsgevonden.

Het noodbevel van de gemeente Barneveld geldt nog tot 21.00 uur vanavond. Luteijn: ,,De politie houdt met veel inzet, ook vanuit de lucht, de situatie in de gaten en volgt actievoerders bij vertrek.’’

Wouter van Dijk