Mr. R.M. Bissumbhar is advocaat bij Advocatenkantoor Bissumbhar.
Mr. R.M. Bissumbhar is advocaat bij Advocatenkantoor Bissumbhar. ...
Recht om de hoek

Avondklok versus strafrechtelijk huisarrest

28 januari 2021 om 09:08 Rechtbank

BARNEVELD Verplicht thuisblijven tussen 21.00 uur en 4.30 uur met een boete of erger als gevolg. In het strafrecht wordt al tijden met een (elektronische chip in een niet te verwijderen) enkelband gewerkt. Houdt de veroordeelde zich niet aan het huisarrest, dan kleven hier ingrijpende gevolgen aan, zoals het alsnog uitzitten van een celstraf. De wettelijke grondslag van de avondklok en het strafrechtelijk huisarrest hebben hetzelfde startpunt.

BEWEGINGSVRIJHEID Het startpunt is het recht op bewegingsvrijheid verwoordt in artikel 15 van de Grondwet: ‘buiten de gevallen bij of krachtens de wet bepaald mag niemand zijn vrijheid worden ontnomen’.

Dit grondrecht beschermt burgers tegen willekeurige vrijheidsontneming. Hiervan kan bij formele wet worden afgeweken. Een formele wet gaat via de regering langs de Eerste en Tweede Kamer voordat van dit belangrijke recht mag worden afgeweken. Ten aanzien van het strafrechtelijke huisarrest geldt het volgende.

STRAFWET De formele wet: het wetboek van strafrecht omschrijft waarom iemand al dan niet tijdelijk van zijn vrijheid ontnomen kan worden. Diefstal, vernieling, mishandeling, doodslag enzovoorts zijn strafbaar gesteld. Overtreding van de strafbepalingen in het wetboek van strafrecht kunnen leiden tot een vrijheidsontnemende straf. Ook zijn de soorten straffen benoemd. Eén van de straffen is de bijzondere voorwaarde huisarrest die kan worden opgelegd door de rechter.

WBBBG Welke formele wet rechtvaardigt de avondklok? Dat is artikel 103 lid 1 van de Grondwet in combinatie met de Coördinatiewet en artikel 8 van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag. In artikel 103 lid 1 van de Grondwet staat: ‘De wet bepaalt in welke gevallen ter handhaving van de uit- of inwendige veiligheid bij koninklijk besluit een door de wet als zodanig aan te wijzen uitzonderingstoestand kan worden afgekondigd; zij regelt de gevolgen’.

De regering heeft alles uit de kast gehaald, zodat de avondklok juridisch onderbouwd kan worden. Artikel 8 Wbbbg werd in de praktijk nagenoeg niet gebruikt. Bij koninklijk besluit wordt het artikel geactiveerd. Zoals besproken, betekent dit concreet dat niet alleen de regering bepaalt, maar de wet ook getoetst wordt door de Eerste en Tweede Kamer.

BOETE Op het overtreden van de avondklok staat een maximale gevangenisstraf van 6 maanden of een boete van € 8.700,-. Het openbaar ministerie heeft als richtlijn aangegeven dat een boete van € 95,- wordt opgelegd op overtreding van de avondklok. Na veel ophef over de hoge boetes op het overtreden van de coronamaatregelen wordt als richtlijn een boete van € 95,- gehanteerd. Het bedrag van € 95,- is zodanig dat iemand net geen strafblad krijgt. In Nederland bestaan geen minimumstraffen en kijkt een rechter naar de feiten en omstandigheden van het geval om te beoordelen welke straf passend is. In geval van een grootschalig feest in de avonduren kan de rechter ervoor kiezen de organisatoren zwaarder te straffen dan enkel een boete van € 95,-. De rechter is niet gebonden aan de richtlijnen binnen het openbaar ministerie en kan binnen de bandbreedte van de 6 maanden gevangenisstraf straffen opleggen.

EVENREDIGHEID Uit het vorenstaande blijkt dat slechts in extreme gevallen afgeweken wordt van het recht op bewegingsvrijheid. Dit roept allerlei vragen op. Rechtvaardigt een nationale avondklok het doel: minder besmettingen in de clustergebieden? Immers, indien in een dorp nagenoeg geen besmetting zijn, is een nationale avondklok dan de oplossing? Dient niet per regio bekeken te worden in hoeverre voor die regio een avondklok ingevoerd dient te worden? De eigen verantwoordelijkheid waarop wordt gehamerd, kan in deze generalisering niet worden genomen. Deze inperking van de bewegingsvrijheid voelt voor velen als een vrijheidsontnemende maatregel. Bij het strafrechtelijke huisarrest is iemand immers persoonlijk verantwoordelijk voor zijn keuzes en zijn gedrag.

Bij de huidige avondklok kan beargumenteerd worden dat een deel van de bevolking zich onvoldoende aan de coronamaatregelen heeft gehouden en er thans voor zorgt dat de rest van Nederland voor straf thuis moet zitten. Aan de andere kant laat het virus zich niet temmen en duiken verschillende varianten de kop op, zodat een maatschappelijke bijdrage van eenieder noodzakelijk is. Volhouden!

Aangeboden door Advocatenkantoor Bissumbhar

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie
advertentie