Archieffoto van een brand in pluimveestallen aan de Donkervoorterweg in Barneveld in mei 2020.
Archieffoto van een brand in pluimveestallen aan de Donkervoorterweg in Barneveld in mei 2020. AberMedia

Onderzoeksraad: stalbranden hebben geen enkele prioriteit

24 maart 2021 om 14:18 Maatschappelijk

BARNEVELD/DEN HAAG (ANP) Het voorkomen van stalbranden, waardoor ieder jaar gemiddeld 143.000 dieren om het leven komen, heeft geen enkele prioriteit. Niet bij de veehouderijsector en niet bij het betrokken ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Integendeel, het ministerie ziet geen reden om aanvullende regels op te stellen om de brandveiligheid in grote stallen te verbeteren. Een brand waarbij 130.000 stuks pluimvee of 7000 varkens omkomen, ziet zij als ,,acceptabel risico’’.

Dat meldt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) woensdag na ruim anderhalf jaar onderzoek. OVV-voorzitter Jeroen Dijsselbloem noemt het aantal dode dieren ,,schokkend” en ,,heel droevig”.

NIET UITGEVOERD De laatste jaren is ondanks diverse actieplannen het aantal stalbranden, waarbij de dieren geen kant op konden en daardoor geregeld levend verbrandden, zelfs toegenomen. Ook het aantal dieren dat bij zo’n brand omkomt neemt ieder jaar toe. ,,In de politieke besluitvorming over eventuele aanvullende regelgeving hebben de kosten voor veehouders en de veehouderijsector als geheel de doorslag gegeven”, aldus de raad in het rapport. Ook maatregelen die als kansrijk werden gezien, zijn daarom niet uitgevoerd.

DWINGENDER De OVV vindt dat de minister ervoor moet zorgen dat stalbranden ,,substantieel en structureel verminderen”. Ook moet er adequate regelgeving en toezicht komen voor die substantiële vermindering, aldus de raad. Het ministerie moet eindverantwoordelijkheid nemen, schrijft de OVV. ,,De vrijwillige aanpak heeft niet gewerkt, het moet dwingender en dringender aangepakt worden”, aldus Dijsselbloem.

BROOS DRAAGVLAK Kritische en actievoerende boeren spelen op de achtergrond mee als reden waarom geen maatregelen genomen worden, stelt de raad. ,,Dit broze draagvlak is een drempel voor het Rijk om aanvullende regels te stellen aan de brandveiligheid.”

BEDRIJFSRISICO Tot op heden benaderen de sector en het ministerie stalbranden volgens de raad vooral vanuit ,,een bedrijfseconomisch perspectief” waarbij de branden gezien worden als ,,een bedrijfsrisico”. De uitgaven om de veiligheid te verbeteren worden vooral gezien als een kostenpost die ,,terugverdiend” moet worden. De OVV vindt dat iemand die landbouwdieren houdt, verantwoordelijk is voor de gezondheid en het welzijn, en dus ook voor de veiligheid van die dieren.

De Onderzoeksraad voor Veiligheid houdt het komende jaar in de gaten of de aanbevelingen worden opgevolgd.

LTO NEDERLAND WIL MEER DUIDELIJKHEID OVER STALBRANDEN

Er moet meer duidelijkheid komen over de oorzaak van stalbranden, vindt boerenorganisatie LTO Nederland. In de helft van de gevallen is het nog altijd onduidelijk waardoor een brand is veroorzaakt. Dat maakt preventieve maatregelen, die volgens LTO cruciaal zijn, moeilijker om te nemen, zegt de organisatie in reactie op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV).

Dat orgaan concludeerde dat het voorkomen van stalbranden een lage prioriteit heeft bij de sector. Veehouders zetten volgens LTO echter continu stappen om stalbranden te voorkomen. Het risico is mede daardoor al zeer klein, maar als het voorkomt zijn de gevolgen alsnog groot.

STALLEN VEILIGER LTO zelf werkt samen met verschillende andere partijen zoals verzekeraars, brandweer en de Dierenbescherming om stallen veiliger te maken voor dieren, maar dat heeft nog niet het gewenste resultaat opgeleverd. Daarom wil de brancheorganisatie meer doen, want stalbranden zijn ,,vreselijk voor dieren, ondernemers en hun omgeving”. Een partij die de mogelijkheid heeft om eindverantwoordelijkheid te nemen en bij te sturen, zoals de OVV voorstelt, vindt LTO dan ook een goed plan.

GROTERE ROL TECHNIEK Tegelijkertijd wijst de organisatie op de steeds grotere rol van techniek in de veehouderij, zoals mestrobots. Die kunnen mogelijk tot grotere risico’s op brand leiden, maar komen de stal in om aan maatschappelijke druk te voldoen. Boeren zitten volgens LTO daardoor klem. Tegelijkertijd erkent de organisatie dat boeren vanwege de extra techniek zich ook meer bewust moeten zijn van de risico’s op brand.

Geld voor alle maatregelen is er alleen niet bij alle boeren. LTO vraagt daarom de overheid om ondernemers te helpen.

BRANDWEER: ‘ELKE STALBRAND IS ER ÉÉN TE VEEL’

Brandweer Nederland is al jaren bezig met actieplannen om de brandveiligheid in veestallen te vergroten. Dat doet de organisatie samen met onder meer landbouworganisatie LTO Nederland, de Dierenbescherming en het Verbond van Verzekeraars. 

,,Er zijn stappen gezet, maar we zien dat nog onvoldoende terug in de cijfers. Dat is teleurstellend, want elke stalbrand is er één te veel”, zegt Roelf Knoop van de koepelorganisatie in reactie op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over stalbranden.

TRAUMATISCH Een stalbrand zorgt volgens Brandweer Nederland voor veel dierenleed en is traumatisch voor de veehouder en zijn familie. Ook de impact op brandweerlieden is enorm. Het blussen van een stalbrand is vaak een haast onmogelijke opgave, aldus de organisatie. Soms komen tienduizenden dieren om in de vlammen.

KORTSLUITING In het Actieplan Brandveilige Veestallen 2018-2022 zijn onder meer afspraken gemaakt over de keuring van elektra in veestallen en over de bestrijding van knaagdieren, die niet zelden kortsluiting veroorzaken door doorgeknaagde leidingen. 

Brandweer Nederland adviseert korpsen om stalbranden zorgvuldig te onderzoeken om zo meer kennis te vergaren over onder meer de ontwikkeling van zo’n brand. Brandweer Nederland wil ook een landelijke registratie van stalbranden. ,,Dit rapport van de Onderzoeksraad levert ongetwijfeld een extra bijdrage aan minder stalbranden en minder dierlijke slachtoffers. Er daar is het ons om te doen”, aldus Knoop.

DIERENORGANISATIES BLIJ MET RAPPORT STALBRANDEN

Dierenorganisaties zijn blij met de uitkomsten van het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) over stalbranden. De Dierenbescherming vindt net als de OVV dat de overheid het voortouw moet nemen om stallen veiliger te maken. Wakker Dier vindt het goed dat wordt erkend hoe groot het dierenleed is.

De OVV stelt in het rapport dat het voorkomen van stalbranden geen enkele prioriteit heeft voor de veehouderijsector en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. 

GELD EN DIERENWELZIJN Volgens de Dierenbescherming komt dat vaak doordat geld belangrijker is dan dierenwelzijn. ,,De meeste veehouders hebben simpelweg het geld niet om in brandpreventie te investeren. De prijs van goedkoop vlees is in dit geval zeer brandgevaarlijke stallen.” De Dierenbescherming wil dat stallen minder dicht op elkaar staan, zodat vuur minder eenvoudig overslaat en dat er een betere warmte- en rookdetectie komt in de stallen.

KILOKNALLER-RELIGIE Wakker Dier is blij dat in het rapport wordt benadrukt hoe slecht de situatie is. ,,Het is onaanvaardbaar en dat valt nu niet meer te ontkennen. Deze misstand is een direct gevolg van een jarenlange kiloknaller-religie; de prijs is heilig, dierenwelzijn mag geen cent kosten. Het is nu aan de overheid en de sector om de dieren eindelijk de bescherming te geven die ze verdienen.”

MINISTER SCHOUTEN BELOOFT BETERSCHAP

Landbouwminister Carola Schouten erkent dat er meer gedaan moet worden om stalbranden te voorkomen. Haar ministerie gaat onder meer kijken of de regels over brandveiligheid strenger moeten, meldt de bewindsvrouw als reactie op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De raad concludeert dat het voorkomen van stalbranden op het departement van Schouten geen enkele prioriteit heeft. Ook de veehouderij zelf doet veel te weinig.

,,Er is een betere aanpak ter voorkoming van stalbranden nodig. Dat onderken ik. Er wordt een grotere verantwoordelijkheid van het ministerie van LNV gevraagd en die moeten we nu gaan nemen”, zegt Schouten in een eerste reactie. Naast strengere brandveiligheidsregels, wil de minister dat boeren die hun stallen verduurzamen, ook maatregelen nemen om de stal brandveiliger te maken. Hoe dat er precies uit moet zien, is nog niet duidelijk. Schouten stuurt later een uitgebreidere brief met voorstellen naar de Tweede Kamer.

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie
advertentie