‘Wat brengt de Barneveldse kat thuis?’

BARNEVELD Er zijn weinig dieren die zulke tegenstrijdige gevoelens oproepen als de huiskat. Voor de één een lief huisdier, voor de ander een vermaledijde rover, voor een derde een bondgenoot in de strijd tegen muizen. De Zoogdiervereniging onderzoekt nu wat katten zoal vangen.

In een plattelandstuin in buurtschap Nederwoud ten zuiden van Barneveld zit een kat. Roerloos staart het dier naar een bepaald punt op de grond, waar een klein hol blijkt te zitten. Opeens is er beweging en komt de kat in actie. Met een razendsnelle uithaal heeft hij… een jong konijn te pakken.

Hoe vaak komt zoiets voor? De Zoogdiervereniging is bezig dat te onderzoeken. ,,Niet vanuit het oogpunt van foei-foei-foei’’, haast Merijn van den Hoogerhoff zich te zeggen. Als vrijwilliger bij de organisatie begeleidt hij de stagiairs die het onderzoek uitvoeren. ,,We weten vooral nog heel weinig van de verspreiding van kleine zoogdieren in stedelijk gebied. Een manier om hierover meer te weten te komen, is mensen te vragen door te geven wat hun kat zoal thuisbrengt.”

VERWILDERDE KATTEN Het onderzoek heet dan ook ‘Wat brengt de kat thuis?’ en is een vervolg op het in 2013 begonnen onderzoek ‘Wat vangt de kat?’. Deze laatste studie was een samenwerking met Waarneming.nl en draait daar op de achtergrond nog steeds door. Er leven op dit moment bijna drie miljoen huiskatten in Nederland, die elk gemiddeld minstens twee prooien per maand vangen. Daarnaast lopen er naar schatting zo’n miljoen verwilderde katten rond, die moeten leven van de jacht en samen naar schatting pakweg 40 miljoen prooien per jaar vangen.

Maar wat vangen ze dan? Er waren al drie zoekmethoden voor kleine knaagdieren, vertelt Van den Hoogerhoff: het uitpluizen van uilenballen, levend vangen in vallen en het zoeken naar DNA in watermonsters. ,,Door deze methoden als doorzichtige vellen over elkaar heen te leggen, krijgen we een goed beeld. Het mooie aan dit onderzoek is dat iedereen kan meedoen.”

MUIZEN Dat was al het geval bij ‘Wat vangt de kat?’ en met resultaat. Er zijn tot nu toe 6045 zoogdieren, 713 vogels, 77 reptielen en amfibieën en 59 dagvlinders gemeld. Verreweg het meest zoogdieren dus; daarbinnen was het leeuwendeel muis: bos-, spits-, woel- en huismuizen, maar ook af en toe een bruine rat. Kortom: best nuttig voor wie last heeft van knaagdieren en dankzij de katten geen gif hoeft neer te leggen.

Maar af en toe wordt er ook iets zeldzaams en onschadelijks gevangen (hoewel de prooi dat soms overleeft): 11 waterspitsmuizen,
7 noordse woelmuizen en zelfs een eikelmuis. Ook 10 eekhoorns, 81 vleermuizen (6 soorten), en verder onder andere 7 zandhagedissen en 3 gladde slangen, een ongevaarlijke en zeer zeldzame soort. Plus tal van schaarse vogels, waaronder 14 waterrallen, 9 draaihalzen, 4 bokjes, 3 beflijsters, 3 braamsluipers, een nachtzwaluw, een vaal stormvogeltje, een woudaapje en de extreem zeldzame alpenheggenmus. Ook de derde bruine lijster ooit in Nederland is waarschijnlijk gepakt door een kat.

VERGELIJKBAAR De resultaten van het nieuwe onderzoek vertonen tot dusver een vergelijkbaar beeld: 109 muisachtigen, 55 vogels, 12 vleermuizen, 9 mollen, 8 konijnen en hazen, 6 kikkers, 1 egel en 1 zandhagedis. Dit schooljaar begint een nieuw groepje stagiairs. Van den Hoogerhoff: ,,We willen zo lang mogelijk doorgaan, zonder in het onderzoek kattenbezitters iets te verwijten.”

Wat moet je nou met dit verhaal? Je kat wegdoen als hij vogels vangt? Geen kat aanschaffen? Daar is wat voor te zeggen, al was het maar om de bijdrage aan de koolstofdioxide-uitstoot door de productie van het voer. Of gewoon de vangsten van je kat (of die van de buren…) doorgeven? Ook. Ga naar Zoogdiervereniging.nl/wat-we-doen/monitoring/jaarrond-tuintelling/wat-brengt-de-kat-thuis of naar Waarneming.nl.

Poes Minet wandelt intussen rustig langs de slootkant. Er bloeien wat bloemen en daar fladdert een prachtige dagpauwoog. Op het moment dat Minet de vlinder in het oog krijgt, ontwaakt haar jachtinstinct - of is het speelsheid? Ze gaat door de poten en sluipt langzaam naar de dagpauwoog. Nu! Minet springt, maar op het laatste moment slaat de vlinder zijn vleugels uit en vliegt weg. Mis poes.

Door Kees van Reenen