Windturbines [kunnen] langs A28
Dat zijn de belangrijkste conclusies uit twee gebundelde onderzoeken die onlangs werden gepubliceerd. De bureaus kregen van de samenwerkende gemeenten in de RES-regio Amersfoort *) (RES is de ‘regionale energiestrategie’) de opdracht een haalbaarheidsanalyse te doen naar de twee locaties.
ELF WINDTURBINES De onderzoekers komen tot de conclusie dat er in Leusden langs de A28 en op het militair oefenterrein De Vlasakkers in Amersfoort in theorie ruimte is voor maximaal elf moderne windturbines. Zes langs de A28 en vijf op de Vlasakkers, nabij de Bernhard-kazerne. De mogelijkheden voor zonne-energie langs de A28 zijn daarentegen zeer beperkt.
Daar komt bij dat turbines die worden geplaatst in gebied dat nu als ‘natuurnetwerk Nederland’ wordt aangeduid, gecompenseerd moet worden. Dat betekent dat er per windmolen enkele hectares (de omvang verschilt per gebied) nieuwe natuur moet worden gecreëerd.
KNELPUNTEN De onderzoeken moeten de knelpunten rond de toepassing van wind- en zonne-energie in het gebied in kaart brengen. De RES-regio wees de locaties die daarvoor in aanmerking komen aan. Zeker in Leusden wordt al geruime tijd belangstellend uitgekeken naar de resultaten van het onderzoek.
Na de gemeenteraadsverkiezing van vorig jaar is de discussie over het toepassen van industrieel opgewekte duurzame energie met behulp van windmolens en zonnevelden stevig opgelaaid. Met name Lokaal Belangrijk, de grote winnaar van de verkiezingen in Leusden, wil van die grootschalige opwek op Leusdens grondgebied niets weten. In Amersfoort lijken de politieke bezwaren tegen de komst van windturbines veel minder groot.
Die discussie zal in Leusden na het bekend worden van de onderzoeksresultaten waarschijnlijk ook niet verstommen. Het tegendeel zal eerder het geval zijn, omdat de provincie voor de zomer gemeenten de opdracht gaf locaties te zoeken voor windturbines, om de ambities voor de lange termijn waar te kunnen maken. In de ogen van de provincie verloopt de transitie die de gemeenten nastreven nu niet snel genoeg.
De onderzoeken wijzen in ieder geval uit dat zowel de locatie langs de A28, als die in Amersfoort bij de Bernhardkazerne niet op voorhand ongeschikt zijn. Sterker, de onderzoekers schatten in dat er in totaal maximaal 11 moderne turbines geplaatst kunnen worden.
TIPHOOGTE De onderzoekers houden daarbij rekening met turbines met een tiphoogte van 241 meter (gemeten van de grond tot het uiteinde van het recht omhoog staande rotorblad). Volgens de onderzoekers zijn drie van die molens goed voor een vermogen van bijna 60.000 Megawattuur per jaar. Dat is een kleine 20.000 Megawattuur per turbine. (1 Megawatt is 1.000 Kilowattuur)
Wel noemen de onderzoekers de kans op radarverstoring een ‘mogelijke beperking’. Men adviseert initiatiefnemers dan ook Defensie en onderzoeksinstituut TNO tijdig te betrekken in eventuele plannenmakerij.
Wat de natuur betreft denken de onderzoekers dat met name vogels en vleermuizen negatieve gevolgen zullen ondervinden van de plaatsing van de windturbines. Die soorten komen geregeld in aanvaring met rotorbladen van de turbines, met dodelijke gevolgen. Volgens het onderzoek zijn er echter technische mogelijkheden om het aantal slachtoffers onder vleermuizen vergaand (met 80%) terug te dringen.
Omdat de locaties die de onderzoekers bekeken óf onderdeel zijn van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) óf van Militair Oefenterrein met Natuurwaarden, zal er gecompenseerd moeten worden. In de visie van de rapporteurs zou dat betekenen dat op de Vlasakkers maximaal 3,9 hectare per turbine compensatie nodig is om de negatieve effecten van de turbines op de natuur op te heffen. Voor de locatie langs de A28 zou het gaan om maximaal 2,2 hectare per turbine.
NADER ONDERZOEK De onderzoekers concluderen dat nader onderzoek om de effecten van de plaatsing van windturbines beter in kaart te brengen noodzakelijk is. Ook sluiten ze niet uit dat ‘aantasting van wezenlijke waarden’ aan de orde kan zijn. Met andere woorden, beschermde planten- en diersoorten kunnen te lijden hebben van de plaatsing van windturbines.
Ook wijzen ze erop dat de ligging van de locaties vanwege de gemiddelde windsnelheden -zacht gezegd- niet ideaal zijn. Landelijk bekeken vallen de locaties zelfs in de laagste geschiktheidscategorie. Tegelijk hoeft dat een rendabele exploitatie niet in de weg te staan, denken de onderzoekers.
De mogelijkheden om langs de A28 (vooral op Leusdens grondgebied) met behulp van zonnepaneelvelden zonne-energie op te wekken zijn uiteindelijk minimaal. Volgens de onderzoekers zou slechts een kleine 0,4 hectare potentieel geschikt zijn voor dit doel.
Belangrijke belemmeringen zijn de natuurwaarden (bijvoorbeeld de zandhagedis zou ernstig te lijden hebben onder de plaatsing van zonnepanelen) en de ongelukkig ligging van het gebied ten opzichte van de zon.
OBSTAKELVRIJ Een andere beperking is dat rond snelwegen een zone van 13 meter aan weerskanten van de weg ‘obstakelvrij’ dient te blijven, om redenen van de verkeersveiligheid. Daardoor resteert op veel plekken slechts een minimale strook grond die nog wel in aanmerking zou komen voor het plaatsen van zonnepanelen.
*) De RES-regio Amersfoort bestaat uit acht samenwerkende gemeenten (Soest, Baarn, Amersfoort, Bunschoten-Spakenburg, Eemnes, Nijkerk, Leusden en Woudenberg). Die gemeenten maakten samen plannen om een zekere hoeveelheid energie duurzaam op te wekken.