[Campagne] 'Wees Welkom in de Sport'
Inclusie en diversiteit in de sport is een belangrijk thema binnen het Nationale Sportakkoord, dat in 2018 werd afgesloten. Maar wat betekent dat precies, inclusiviteit en diversiteit binnen de sport? Iedereen heeft zijn eigen uitleg van de term ‘inclusiviteit’, vertelt Rita van Driel, voorzitter van de alliantie Sporten en Bewegen voor iedereen. “Daarom is in 2019 onze alliantie opgericht, bestaande uit tien organisaties. Ons doel is om sportaanbieders bewust te maken van de mogelijkheden en belemmeringen die er vanwege iemands leeftijd, fysieke of mentale gezondheid, etnische achtergrond, seksuele geaardheid of sociale positie zijn om te gaan sporten en bewegen.” Om dit doel te realiseren is bewustwording heel belangrijk. “Zodat inclusief sporten en bewegen vanzelfsprekend wordt voor iedereen. Daarvoor is een omslag in het denken en doen over sporten en bewegen nodig.”
BEWUSTWORDING De campagne ‘Wees Welkom in de Sport’ is een eerste stap in het creëren van bewustwording. De campagne werd in september gelanceerd. “Dit was een van de eerste dingen die we wilden doen als alliantie. Vanwege corona hebben we de lancering een tijd uitgesteld. Sportaanbieders waren tijdens en na de lockdown al druk met het kijken naar mogelijkheden om het reguliere sportaanbod doorgang te laten vinden. Op een dergelijke campagne zat men destijds niet te wachten. In september was de tijd er echter rijp voor.”
GASTVRIJHEID Mensen kunnen zich om verschillende redenen niet altijd welkom voelen bij een sportaanbieder. “Sportaanbieders zijn zich hier echter vaak niet van bewust. Dat is een gemiste kans, want juist zij kunnen drempels wegnemen en ervoor zorgen dat iedereen binnen hun club, vereniging of organisatie met plezier kan sporten en bewegen. Het zit hem vaak niet alleen in het doen van aanpassingen zodat mensen met een handicap ook kunnen sporten. Het gaat ook om gastvrijheid. Het eerste contact en je welkom voelen bij een club of aanbieder is minstens net zo belangrijk. Voor de meeste mensen is het eerste bezoek aan een sportaanbieder toch spannend, ongeacht of ze goed voorbereid zijn en informatie hebben ingewonnen. Kan ik dit wel? Kan ik het abonnement of lidmaatschap wel betalen? En hoe zit dat met eventuele kleding die ik nodig heb? Pas ik er wel tussen? Zelfs bij verenigingen die wel geheel rolstoel toegankelijk zijn, kan een persoon met een handicap zich alsnog niet welkom voelen. Bijvoorbeeld wanneer in het contact met iemand van de club naar voren komt dat deze al die aanpassingen maar lastig vindt.”
PLANKJE “Andersom gebeurt het ook. Ik vind het verhaal van een zwaar gehandicapt persoon daarin treffend. Hij maakt gebruik van een elektrische rolstoel, maar wil graag judoën, om buiten de rolstoel te kunnen sporten. De vereniging waar hij sport, is helemaal niet rolstoeltoegankelijk , maar zijn trainer maakt het verschil. Hij voelt zich welkom en kan meedoen. Elke keer als hij komt trainen, ligt er een plankje voor de ingang klaar, zodat hij binnen kan komen. Een simpele aanpassing, die niet kostbaar is, maar vooral een heel welkom gevoel.”
TEST Op www.weeswelkomindesport.nl kunnen sportaanbieders een inclusiviteitstest doen, om te kijken hoe het ze er op dit moment voorstaan. Daarin zitten vragen als: ‘De samenstelling van mijn club is divers’ en ‘De club is in gesprek met (potentiële) leden die niet vanzelf sporten en bewegen over hun wensen, behoeften en belemmeringen’. “We willen vooral stimuleren dat sportaanbieders het gesprek aangaan over de waarde van een inclusieve en gastvrije sportomgeving. Dat betekent niet dat we verwachten dat alle circa 40 duizend sportaanbieders in Nederland hier direct mee aan de slag gaan. Tot dusver is de test door 565 mensen ingevuld. Een goede eerste stap, maar we gaan door. We blijven dit onderwerp onder de aandacht brengen. Belangrijk daarbij ook is dat wanneer sportaanbieders wel met het thema aan de slag willen, er allerlei instrumenten bestaan om hen daarbij te helpen. Om inclusief sporten en bewegen te realiseren kun je gebruik maken van praktische tips en handvatten, handige tools, verschillende regelingen en opleidingen. Op onze website vind je ook interventies die passen bij de situatie en doelgroep en informatie over organisaties met wie je kunt samenwerken om sporten en bewegen voor iedereen mogelijk te maken.”
VOLWASSENENFONDS Een ander belangrijke stap om meer mensen te kunnen laten sporten, is het oprichten van een Volwassenenfonds Sport & Cultuur. “Dit bestond al voor de jeugd. Hiermee kunnen kinderen uit gezinnen die het financieel niet ruim hebben, toch deelnemen aan sport en cultuur. Voor volwassenen bestond dit echter nog niet. Terwijl een heel aantal mensen best wil sporten, maar hier geen financiële middelen voor heeft. We zien ook dat de situatie voor kinderen die gebruik maken van het jeugdfonds over de jaren heen niet veranderd is. Voor hen geldt dat wanneer ze achttien zijn, het vaak nog steeds lastig is om een lidmaatschap of abonnement te betalen. Het volwassenenfonds helpt voorkomen dat deze jongeren op hun achttiende alsnog buitenspel worden gezet."
SCHAAMTE "Aanspraak maken op een dergelijk fonds kan voor volwassenen best lastig zijn, vanwege schaamte. Daarom kun je niet zelf het fonds aanvragen, maar doet een intermediair dat voor je. Een buurtsportcoach, huisarts of een schuldhulpverlener kan een aanvraag indienen. Zij zijn vaak op de hoogte van wat er speelt, en kunnen daarom een bijdrage (contributie en sportmiddelen) aanvragen voor iemand die graag wil sporten en bewegen, maar daar niet de mogelijkheden toe heeft. Overigens zien we dat volwassenen, in tegenstelling tot wat we zien bij de jeugd, vaak kiezen voor een bijdrage voor een individuele sport, zoals fitness. Wellicht heeft dat ook met schaamte te maken: wanneer je in teamverband sport, moet je wellicht meer blootgeven over je persoonlijke situatie. Ook het idee om na de wedstrijd een rondje te moeten geven, of te moeten rijden naar een wedstrijd elders terwijl dit financieel niet uit kan, ziet men wellicht als belemmering."
CAMPAGNEMATERIAAL Meer informatie over de campagne is te vinden op www.weeswelkomindesport.nl. Daar is tevens campagnemateriaal te vinden, dat vrij te gebruiken is voor sportaanbieders.