Ede houdt Muur van Mussert in Lunteren 'op afstand'
30 december 2021 om 09:05College ziet geen rol voor educatie bij monument
Gerard van Wijk
EDE De gemeente Ede houdt de Muur van Mussert op de Goudsberg in Lunteren enigszins op afstand, figuurlijk gesproken. Dat mag geconcludeerd worden uit de antwoorden van het college op vragen van de gemeenteraad.
De raad nam een motie aan waarin het college wordt verzocht het ,,benodigde gemeentelijke instrumentarium in te zetten om ervoor te zorgen dat de Muur van Mussert als rijksmonument adequaat wordt onderhouden.”
De zorg voor adequaat onderhoud onderschrijft het college, maar het ,,wordt reeds gestuurd” door Omgevingsdienst de Vallei en het vraagt verder geen extra capaciteit of middelen.
In de motie, met D66 als eerste ondertekenaar, wordt gezegd dat de Muur van Mussert weliswaar in 2018 tot rijksmonument is uitgeroepen, maar ,,dat er sindsdien weinig tot geen acties zijn ondernomen om het monument in stand te houden.” Volgens de raad is de staat van de historische muur, die nu op het terrein van een vakantiepark staat, in de afgelopen jaren sterk verslechterd en kan het monument daardoor steeds minder goed worden gebruikt voor educatieve doeleinden.
ONDERZOEKEN ,,Het is goed om in het geschiedenisonderwijs niet alleen aandacht te hebben voor alle positieve verhalen, maar ook voor de zwarte bladzijden van onze geschiedenis.” De raad vraagt namelijk ook om met betrokken inwoners en partijen te onderzoeken hoe de muur kan worden gebruikt voor een educatieve functie, eventueel in digitale of tijdelijke vorm.
Het college laat weten dat de gemeente gesprekken voert met de eigenaar van het vakantiepark over de ontwikkelingen en hoe de muur daar wel of niet onderdeel van uitmaakt. Er wordt geen actieve rol gezien voor de gemeente om de muur een educatieve functie te geven. ,,Wij blijven deze lijn hanteren, omdat voor actieve rolneming geen middelen en capaciteit beschikbaar zijn.” Wel is het college bereid te bekijken of digitale informatie over de muur kan worden ontsloten.
NATIONAAL TEHUIS Halverwege de jaren dertig lieten de leiders van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) op de Goudsberg in Lunteren een ‘nationaal tehuis' bouwen. Centraal stond de Muur van Mussert, genoemd naar de oprichter van de partij. Een partijgenoot had het terrein aan de beweging geschonken. Tussen juni 1936 en juni 1940 werden er zes zogeheten hagespraken gehouden, waarbij Mussert menigten tot wel 20.000 mensen toesprak. Lunteren lag mooi centraal in het land en er werd in de Middeleeuwen op de Goudsberg al recht gesproken, dat sprak ook tot de verbeelding bij de beweging.
DISCUSSIE In Ede is eerder gediscussieerd of de muur een monumentenstatus zou moeten krijgen. Er waren voorstanders, maar ook tegenstanders. Zoals het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), dat vreest dat de Goudsberg met de muur een bedevaartsplek kon worden voor aanhangers van extreem-rechts. Daar is overigens tot nu toe geen sprake van. Het voornemen van de gemeente om indertijd de muur als monument aan te merken verdween in een prullenbak, maar drie jaar geleden werd het toch een rijksmonument.