Voor SP-Statenlid Portegies is het fusieboek nog lang niet dicht

28 december 2021 om 12:36 Politiek

BARNEVELD/SCHERPENZEEL Het stond bol van ruzies, onmin, protesten, verwijten over leugens en zelfs rechtszaken: het provinciale fusieproces tussen de gemeenten Scherpenzeel en Barneveld. Nadat minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken er in oktober een streep door zette, willen lokale politici en bestuurders de pijnlijke fusiesoap het liefst zo snel mogelijk achter zich laten. De provinciale SP-fractie zet er juist nu echter de tanden in.

Jannes Bijlsma

Statenlid Esther Portegies geselt momenteel de ambtelijke organisatie van de provincie. Sinds Provinciale Staten (PS) in juli in meerderheid het herindelingsvoorstel van Gedeputeerde Staten (GS) vaststelden, waar zij tegen was, stelde ze het provinciebestuur al honderden schriftelijke vragen over het fusiedossier. Ook eiste ze, middels Wob-verzoeken, een karrenvracht aan niet-openbare informatie op. Bij de provincie als bij de gemeenten Barneveld en Scherpenzeel. Nadat GS de laatste set begin december hadden beantwoord, schroomde ze niet om vlak voor de kerstdagen nog eens 157 aanvullende vragen te stellen. 

DUBBELE AGENDA De SP-fractie in de Staten heeft namelijk nog sterke twijfels bij de integriteit van het verlopen proces. Bestuurlijke experts en ook waarnemend burgemeester Eppie Klein van Scherpenzeel zetten hier eerder hun vraagtekens bij. Minister Ollongren liet - in haar besluit van oktober om het herindelingsplan niet door te zetten - weten geen aanwijzingen te hebben dat het fusieproces niet integer was verlopen. ,,Maar inmiddels weten we meer”, aldus Portegies. Zo verwijst ze naar de beruchte e-mail van een provincieambtenaar, die bij haar Wob-verzoek bij de gemeente Scherpenzeel boven tafel kwam. Hierin stond dat de provincie op zoek ging naar ‘munitie’, om afbreuk te doen aan een rapport van een financieel expert die de Scherpenzeelse financiën had doorgelicht en tot de conclusie kwam dat die er solide uitzien. ,,Dat vinden wij niet integer. GS werken zo met een dubbele agenda: je zegt dat je het voor de inwoners doet, maar zoekt ondertussen naar munitie om een herindeling te kunnen bewerkstelligen die 82 procent van dezelfde Scherpenzelers niet wil.”

Ze heeft drie redenen om zich vast te blijven bijten in het fusiedossier. ,,Allereerst de schade voor beide gemeenten”, licht Portegies toe. Ze vroeg er bij beide gemeenten documenten over op. Barneveld antwoordde die niet te hebben. ,,Zonder documenten kunnen wij niets. Voor wat betreft de afrekening van Barneveld is het dossier voor ons daarom gesloten.” Voor Scherpenzeel geldt dit niet. De gemeente berekende een kleine miljoen euro aan ‘onnodige kosten’ gemaakt te hebben voor het fusieproces. ,,Wij vinden het moreel niet te verteren dat de inwoners van Scherpenzeel de rekening gepresenteerd krijgen voor een fusie die zij niet wilden. De gemeente waardeerde de zorg die uit onze vragen sprak. Daarom blijven wij alleen al voor Scherpenzeel het dossier volgen.”

IETS GOED MIS Het Statenlid zegt verder ook voor de ‘vrije pers’ op te willen komen. Dit hangt samen met eerdere vragen van de SP, die GS niet wilden beantwoorden, omdat ze gebaseerd waren op mediaberichten. Ze beschuldigden de media daarbij van ‘suggestieve berichtgeving’, zonder dit te motiveren. Hierop eisten de hoofdredacties van deze krant en Binnenlands Bestuur een gesprek met het provinciebestuur, dat in januari plaatsvindt. ,,Omroep Gelderland en De Gelderlander hebben zich hier eveneens over beklaagd en ook heeft een andere (landelijke) krant zich hierover tot ons gewend, omdat het bij GS voor informatie ‘tegen een muur aanliep’. Als zoveel media zich, onafhankelijk van elkaar, beklagen over de houding van GS tegenover de pers, dan is er iets goed mis.” Overigens kwamen GS, na de kritiek, onlangs op hun beschuldiging terug. Bij nader inzien was de formulering in de beantwoording ‘te rigoureus’ en werden de vragen alsnog beantwoord.

Tenslotte motiveert ook de houding van GS naar haarzelf als Statenlid Portegies om door te graven in dit dossier. In haar ogen wordt ze niet serieus genomen. ,,Nog niet alle documenten waar ik op 12 juli om heb gevraagd, zijn boven tafel”, zegt ze. ,,Andere documenten mogen alleen door Statenleden worden ingezien. Door deze voorwaarde kunnen we GS hierop niet bevragen. Mijn fractie ontstak in woede, nadat ons telefonisch werd meegedeeld dat onze vragen de verhoudingen met GS geen goed zouden doen. En de vragen wellicht niet beantwoord zouden worden. Kortom: ook hier staat de democratie onder druk. Dit gaat verder dan puur het fusieproces.”