‘Wonen is een grondrecht, dat moeten we niet vergeten’
11 december 2021 om 06:21 WonenBARNEVELD Ze noemt het een logische stap in haar loopbaan, maar vooral ook een frisse start van een periode met veel uitdagingen. Marieta Peek-Marlet (48) uit Woudenberg is sinds vijf weken de nieuwe directeur van Woningstichting Barneveld. ,,Ik hoop dat ik hier mooie dingen mag gaan beleven, sowieso staat er heel wat te gebeuren.’’
De juiste balans, daar draait alles voornamelijk om in de wereld van de volkshuisvesting, vat Peek haar visie kort en bondig samen. Ze zit, op ruim anderhalve meter afstand, aan de gesprekstafel in haar kantoor, dat uitkijkt op de Turkse moskee aan de Parmentierstraat in Barneveld. Ze had in haar eerste drie werkzame weken in Barneveld nog net de tijd om alle vijfenvijftig werknemers van de woningcorporatie persoonlijk te ontmoeten, voordat de nieuwe lockdown van kracht ging en thuiswerken weer het devies werd. ,,Wat dat betreft best een lastige en een beetje een rare tijd om ergens nieuw te starten, maar gelukkig heb ik jaren ervaring in mijn achterzak, dus ik weet wel hoe het werkt in corporatieland.’’
WISSELINGEN De Woudenbergse, van huis uit bedrijfskundige, werkt al sinds 2006 binnen woningcorporaties, de afgelopen bijna zeven jaar als directeur-bestuurder van Woningstichting Putten. ,,Die ervaring helpt me enorm om nu in Barneveld een snelle start te kunnen maken’’, denkt ze. ,,Ik hoop vooral ook dat ik intern rust en stabiliteit binnenbreng, want dat is, gezien de vele uitdagingen waar de corporatie voor staat, wel nodig.’’
Lang is het adagium geweest dat Barnevelders liefst een grondgebonden koophuis met tuin willen
De afgelopen jaren waren er de nodige wisselingen in het bestuur. Peek: ,,Het is onrustig geweest, maar ik hoop dat daar nu met mijn start snel weer rust voor in de plaats komt. En dat is nodig, want er staat ons heel wat te wachten. We gaan voor goede woningen, tevreden klanten en een gezonde bedrijfsvoering.’’ De Barneveldse woningmarkt staat onder druk, en dat merkt de corporatie maar al te goed. ,,Er zijn snel meer sociale huurwoningen nodig. Dit jaar heeft de corporatie helaas geen nieuwe woningen op kunnen leveren, maar de komende twee jaar volgt een inhaalslag. Uiteindelijk komen er in vijf jaar tijd in Barneveld ruim zeshonderd huurwoningen bij, dat is een ongekend aantal’’, zegt ze. ,,Het is nu alle hens aan dek. Die woningen zijn nodig om de balans in de woningmarkt te herstellen. Te lang is het adagium in Barneveld geweest dat de inwoners in deze gemeente het liefst een grondgebonden koophuis met tuin willen. Voor een groot deel van de bevolking klopt dat ook wel, maar een groeiend deel van de Barnevelders zoekt iets anders. Goedkope en daarmee wat kleinere huurwoningen, appartementen, studio’s, die zijn écht nodig.’’
TIJD VOOR ACTIE Tijd voor actie dus, vindt de kersverse bestuurder van een corporatie met inmiddels ruim vierduizend huurwoningen in het bestand. ,,Voor mij is dit een uitdagende nieuwe plek’’, motiveert ze haar overstap vanuit Putten. ,,Niet alleen vanwege de uitdagingen, maar ook de schaalgrootte, als je weet dat de corporatie in Putten ruim tweeduizend huizen bezit.’’ Ze heeft in de afgelopen weken de belangrijkste lijntjes al uitgezet, bijvoorbeeld richting wethouder Bennie Wijnne, Huurdersvereniging Barneveld en verschillende belangrijke lokale spelers op het vlak van woningbouwontwikkeling, zorg en welzijn. ,,De pandemie legt hier en daar wel wat beperkingen op, maar over het algemeen merk ik een heel vlotte en positieve grondhouding. Wat ik nog mis, is op pad kunnen met mijn collega’s en het direct contact met de huurders, maar daar komt ongetwijfeld komend jaar voldoende gelegenheid voor.’’
LOCATIES Flink bijbouwen in de sociale sector is een uitdaging, maar wel een realistische, vervolgt Peek haar verhaal. ,,Want, in tegenstelling tot in andere gemeenten waar de druk op de woningmarkt ook groot is, hebben we hier ook daadwerkelijk locaties waar gebouwd kan worden. We zijn nu net gestart met het nieuwe woonzorgcomplex Het Voorthuis in de Voorthuizense nieuwbouwwijk Holzenbosch, de bouw van het appartementencomplex voor De Rozelaar aan de Amersfoortsestraat in Barneveld vordert gestaag, evenals de ontwikkeling van nieuwe seniorenwoningen aan de Paulus Potterstraat en Frans Halsstraat in Voorthuizen. En dan komen er straks nog nieuwe plannen bij in onder meer de nieuwe Barneveldse wijken Woudse Erven en Bloemendal. We móeten bouwen, maar we hebben er ook plek voor.’’
En voldoende financiële middelen? ,,Tja, ook dát is weer een kwestie van balans. Het is alom bekend dat corporaties weinig vet op de botten hebben. Door de verhuurdersheffing en verschillende andere heffingen is de situatie nu zodanig dat we per huurwoning gemiddeld 25 tot 30 procent van de huurinkomsten moeten doorsluizen naar de Belastingdienst. Dat zorgt ervoor dat we minder speelruimte hebben om te investeren in de zaken waar we ons juist voor in willen zetten. We willen inzetten op meer woningen, de juiste verdeling van het soort woningen, verduurzaming en goede voorzieningen voor urgente woningzoekenden en statushouders. Maar we moeten wel steeds de puzzel leggen, wat we financieel kunnen en wat niet. Kunnen we in een jaar meer bouwen omdat er meer projecten lopen, dan zullen we in dat jaar waarschijnlijk minder bestaande woningen kunnen verduurzamen. We moeten dus steeds keuzes maken. In Den Haag moet het een keer duidelijk worden dat, als er niet meer middelen komen, corporaties op den duur bepaalde doelstellingen ook niet meer kunnen bereiken.’’
BASISBEHOEFTE Peek heeft wat dat betreft de hoop gevestigd op een nieuw kabinet. ,,Wij, maar ook veel andere corporaties en gemeenten, hebben duidelijk het signaal afgegeven dat meer inzet voor woningcorporaties de komende jaren ontzettend belangrijk is. Wonen is een grondrecht voor iedereen, dat moeten we niet vergeten. Het is een basisbehoefte, maar die staat nu wel onder druk. Er is wel eens voor gepleit dat al dat belastinggeld dat via de verhuurdersheffing wordt geïnd, ingezet zou moeten worden voor snellere verduurzaming van bestaande oudere huizen. Een goed idee, maar we zien het nog niet concreet terug.’’
Al onze huizen van het gas afkoppelen zal een enorme investering vragen, dat zie ik nu nog niet zo gauw gebeuren
Desalniettemin is Woningstichting Barneveld al sinds enkele jaren flink op de ‘verduurzamingstour’, om op die manier het woningarsenaal zogezegd klaar te stomen voor komende energietransitie. ,,Al onze huizen van het gas afkoppelen zal een enorme investering vragen, en dat zie ik nu nog niet zo gauw gebeuren. Daarvoor zijn we ook afhankelijk van de warmtevisie van de gemeente. Wat we wél ter voorbereiding kunnen doen en waar we dus al jaren mee bezig zijn, is de energievraag per woning projectmatig flink verminderen. Door vloeren, daken en muren te isoleren, gaten en kieren te dichten, mechanische ventilatie in te bouwen en zonnepanelen aan te brengen.’’ Stap voor stap worden op deze manier hele blokken gezinswoningen uit de jaren zestig voorzien van een beter energielabel. ,,Inmiddels heeft veertig procent van al onze huizen energielabel A, en negentig procent label A, B of C.’’
KANSEN EN RISICO’S Peek roert in haar koffie, om vastberaden haar betoog te vervolgen. ,,De huidige druk op de woningmarkt zorgt er ook voor dat ontwikkelaars ineens aan de slag gaan met goedkope huurwoningen. Opvallend, omdat dat afgelopen jaren veel minder het geval was. Maar ook wel weer logisch, omdat duidelijk is dat hier erg veel behoefte aan is.’’ Deze ontwikkeling brengt volgens de nieuwe corporatiedirecteur zowel kansen als risico’s met zich mee. ,,Die kansen zijn er dan vooral voor woningzoekenden, want hoe meer sociale huurwoningen op de markt, hoe beter hun positie. De risico’s zijn er echter voor die zelfde huurders en voor andere partijen. Bij een corporatie zoals Woningstichting Barneveld kan een andere partij zoals de gemeente vooraf duidelijke afspraken maken over aantallen op te leveren woningen, prijsklassen en borging van die huurprijzen, maar ook over de toewijzing van woningen aan bijvoorbeeld urgenten, statushouders of andere bijzondere doelgroepen. Maar op commerciële verhuurders heeft een gemeente nauwelijks grip en worden geen prestatieafspraken gemaakt. Dat brengt risico’s met zich mee als het gaat om de continuïteit van de sociale huursector. Daarom zie ik het huidige commerciële aanbod in huur vooral als mooie toevoeging, een soort flexibele schil. Dat wat wij aanbieden, moet de basis blijven.’’
De komende jaren zal Woningstichting Barneveld door bouwen en zullen volgens Peek ook nieuwe ontwikkelingen een grote rol spelen. ,,Dan heb ik het niet alleen over verduurzaming en gasloze woningen, maar vooral ook over nieuwe woonvormen, waarbij wonen en zorg meer en meer op elkaar zijn afgestemd. En we gaan toe naar meer kleinere woningen, met bijvoorbeeld twee of drie kamers. Die zijn op dit moment net zo populair als de relatief grote gezinswoningen die in de jaren zestig en zeventig zijn gebouwd.’’ Om het woningbezit goed aan te laten sluiten bij de behoefte en om extra financiële armslag te hebben voor nieuwbouw en verduurzaming, blijft de corporatie ook huizen verkopen.
,,Het is belangrijk om steeds in de gaten te houden of ons woningbezit nog past bij de vraag van huurders. In het verlengde daarvan wijzen wij sinds enkele jaren woningen passend toe, om scheefwonen te voorkomen. Als je bij wijze van spreken al drie eurocent te veel verdient per maand om in aanmerking te komen voor sociale huur, komt er geen huurcontract. We hebben in Nederland die strakke lijn getrokken om te bewaken dat sociale huur ook echt bestemd is voor de juiste doelgroep.’’
Daardoor is het aantal Barneveldse scheefwoners de afgelopen tijd volgens de woningstichting verminderd. ,,Maar het blijft een aandachtspunt, want wat we nu zien is dat er mensen zijn die gaandeweg meer zijn gaan verdienen, maar nog steeds in een sociale huurwoning wonen. Ze zouden wel een huis willen kopen, maar dat huis is er niet of is nog net onbetaalbaar. Die huurders kunnen en willen we niet op straat zetten. Om de doorstroming te bevorderen en sociale huur meer beschikbaar te maken voor starters, is daarom ook de bouw van andere soorten woningen van groot belang. Ook hier gaat het weer om balans.’’
VEILIGE PLEK De uitdaging in dit alles is volgens Peek om te waken voor dat grondrecht, die basisbehoefte. ,,Dat is waarom ik dit vak gekozen heb en waarom ik me zo thuis voel binnen de vokshuisvesting’’, zegt Peek. ,,We geven in dit land om elkaar en we gunnen iedereen een veilige plek om te wonen. Dat betekent ook dat mensen die kans moeten krijgen om stappen te zetten. Dat kinderen niet noodgedwongen tot hun 28e bij hun ouders blijven wonen, simpelweg omdat die kans er niet is. Daar gaat het uiteindelijk om, daar wil ik me in de gemeente Barneveld voor inzetten.’’
Wouter van Dijk