‘Valpartijen voorkomen met In Balans’
5 november 2021 om 13:01Gezondheidshuis start training voor 65-plussers
BARNEVELD Het risico bij ouderen op een valpartij en daarmee op mogelijk ernstig letsel, kleiner maken. Dat is het doel van het ‘In Balans Programma’ dat op initiatief van het Gezondheidshuis Barneveld in januari volgend jaar van start gaat. Barneveldse 65-plussers kunnen aan de veertien weken durende gratis training meedoen. Het nieuwe initiatief in Barneveld is mogelijk doordat onder meer de Vrije Universiteit gaat onderzoeken in hoeverre valpreventie effectief is en de maatschappij geld bespaart.
André van der Velde
Valpartijen bij ouderen komen volgens Alette Jansma, fysiotherapeut bij zorgorganisatie Norschoten (een van de initiatiefnemers van het Gezondheidshuis Barneveld), geregeld voor en vormen een alarmerend probleem. ,,Een valpartij is de belangrijkste oorzaak van letsel bij ouderen. Landelijk gezien wordt elke vier minuten door een ongeval een 65-plusser opgenomen op de spoedeisende hulp. Meer dan een derde van de thuiswonende volwassenen van 65 jaar of ouder valt minstens één keer per jaar met verstuikingen, kneuzingen of snijwonden, maar mogelijk ook botbreuken of hersenletsel tot gevolg. En door de vergrijzing wordt het probleem alsmaar groter.’’
Volgens Jansma is vooral op het gebied van valpreventie nog veel te winnen. ,,Als je ouderen op het juiste moment preventie aanbiedt, voorkomt dat valpartijen en een hoop ziekenhuisopnames.’’ De noodzaak van preventie wordt volgens haar onderschat. ,,Het is minder meetbaar en niet echt zichtbaar. En veel ouderen denken ook ’ik ben nog goed en kan alles’, maar merken ondertussen niet dat door het ouder worden zich problemen bij hen ontwikkelen.’’
En juist bij die groep van ‘minder kwetsbare ouderen’ loont preventie. ,,Je wilt dat ze zeker en stevig op hun benen blijven staan. Ouderen die al een keer gevallen zijn, zijn angstiger en worden daardoor onzekerder. Het risico dat ze nog een keer vallen wordt zo groter, ook doordat ze bijvoorbeeld steeds minder gaan bewegen. Het gevolg daarvan is dat gewrichten stijf worden en spieren in kracht afnemen. Daardoor staan deze ouderen minder zeker op de been en zijn minder in balans. De kans op vallen wordt dan alleen maar groter. Soms durven ouderen zelfs niet meer de deur uit.’’ Jansma noemt het een vicieuze cirkel. ,,Het is erg belangrijk om deze vicieuze cirkel te doorbreken. Of beter nog: om deze te voorkomen.’’
HANDIGE TIPS Het ‘In Balans Programma’ duurt veertien weken. Senioren krijgen informatie en handige tips, bijvoorbeeld op gebied van voeding, schoeisel (,,geen open hakken’’), medicijngebruik en bewegen. De eerste drie wekelijkse bijeenkomsten, die twee uur duren, staan in het teken van theorie. Daarna volgen tien weken met steeds twee oefensessies van een uur. Jansma: ,,Na elke bijeenkomst is er tijd om samen koffie te drinken en na te praten. Dat sociale aspect is ook erg belangrijk.’’ In januari gaat de training van start. ,,Hoeveel groepen starten, is afhankelijk van het aantal deelnemers. De maximale omvang per groep is twaalf deelnemers. Elke groep heeft twee trainers.’’
Dat het programma überhaupt in Barneveld wordt aangeboden, is te danken aan Jansma. ,,In 2017 deed ik als fysiotherapeut de cursus om Balanstrainer te worden. Die werd aangeboden door het kenniscentrum letselpreventie VeiligheidNL. Toen woonde ik nog in Nieuwleusen. Ondertussen ben ik verhuisd naar Barneveld en werk bij Norschoten.’’ Enige tijd geleden werd ze benaderd door VeiligheidNL of ze de training zou willen geven in het kader van een onderzoek naar kostenefficiency dat dit platform doet samen met de Vrije Universiteit (VU) en de Hogeschool van Amsterdam.
DUIDELIJK PLAN Jansma stemde in, maar stelde als voorwaarde dat de training in Barneveld zou plaatsvinden. ,,Er waren toen voor mij twee mogelijkheden: of ik zou de training geven vanuit Norschoten of via het valpreventienetwerk dat in Barneveld actief is en ook onder het Gezondheidshuis Barneveld valt.’’
Ze koos voor die laatste optie, temeer ze kansen zag om een structurele training op te zetten. ,,Tot nu toe ontbreekt eigenlijk een duidelijk plan op het gebied van valpreventie. Er zijn in het verleden wel preventietrainingen gegeven, maar die hielden niet stand. Doordat we nu gaan meedoen aan het onderzoek, worden de trainers daaruit betaald. We hopen dan ook dat de cursus aanslaat en dat we daarna partijen als de gemeente en verzekeraars kunnen benaderen om ervoor te zorgen dat we dit programma elk jaar kunnen aanbieden.’’
De Barneveldse heeft ondertussen ook iets anders in gang gezet: binnenkort is zij bij lange na niet meer de enige Balanstrainer in Barneveld. ,,Verschillende fysiotherapiepraktijken gaven aan geïnteresseerd te zijn en inmiddels volgen tien fysiotherapeuten de cursus om straks ook de ‘In Balans-training’ te kunnen geven.’’
Jansma kan het alle 65-plussers van harte aanraden mee te doen aan het ‘In Balans Programma’. ,,Na afloop van de training die ik heb gegeven in Nieuwleusen, waren de mensen heel erg enthousiast, zo enthousiast zelfs dat ze hadden willen doorgaan.’’ Wat haar betreft zal in Barneveld dan ook een soort vervolg mogelijk zijn. ,,We zouden kunnen aanhaken bij bijvoorbeeld Welzijn Barneveld. Degenen die de training hebben gedaan, zouden zich dan kunnen aansluiten bij hun activiteiten.’’
[Meer informatie over het ‘In Balans Programma’ is te verkrijgen bij Alette Jansma via alette.jansma@norschoten.nl. Meer informatie over het onderzoek is te verkrijgen bij Maaike van Gameren via m.van.gameren@vu.nl.