Leo Fijen: ‘Het is nooit te laat voor een nieuw begin’

21 oktober 2021 om 06:32 hartenziel

BARNEVELD Secularisatie? Een bekende presentator van de televisie laat zich niet uit het veld slaan. Integendeel. Leo Fijen ziet nog volop heil in de toekomst van de Kerk. Op dinsdag 26 oktober (20.00 uur) spreekt hij over dit thema in de Emmaüskerk aan de Groen van Prinstererlaan in Barneveld.

Omdat je in de Kerk iets ziet wat je in de samenleving eigenlijk nergens tegenkomt, omdat je hier samen iets deelt wat groter is dan jezelf”, is de bondige samenvatting van Fijen om de Kerk een warm hart toe te dragen. 

,,Steeds minder mensen maken deel uit van een gemeenschap, niet alleen religieus gezien, maar ook seculier. De Kerk is bij uitstek de plek waar je weet dat je geborgen bent in een gemeenschap van mensen. Dat confronteert je met jezelf. In de Kerk leer ik dat het niet om mij gaat, maar altijd om de ander, met een kleine en een grote A. In de ander realiseer je wie je zelf bent en kom je dichter bij jezelf.”

OP Z’N KOP Fijen vindt dat het in het grootste deel van de samenleving vooral draait om ‘ikke’. ,,We zijn steeds meer het ‘wij’ kwijt, terwijl we in de coronatijd juist ontdekten hoe belangrijk dat is. Daardoor beseften we pas wat we misten als we niet naar een ander toe konden gaan. En niet naar de kerk konden gaan om ons geloof te vieren. De vanzelfsprekendheid van het leven is in de coronatijd totaal op z’n kop gezet. Het heeft mensen voor een groot deel de adem ontnomen. De andere mens die je eigenlijk het leven geeft, was een gevaar geworden. Dat moet je niet onderschatten.”

HUISKRINGEN De spreker realiseert zich daardoor hoezeer het geloof een geschenk is. ,,Om de verbinding tussen hemel en aarde te leggen. Dat is het allermooiste wat er is. Ik leer in de kerk dat je er toch mag zijn, als je faalt. En dat je niet alleen bent als het tegen zit. En als je het goed moet maken, dat je een tweede kans krijgt. Het is nooit te laat voor een nieuw begin. Dat maakt me innerlijk vrij, want ik heb niks te verliezen.”

In zijn woonplaats Maartensdijk werkte Fijen mee aan de opzet van huiskringen. ,,Om in het klein ook een gelovige gemeenschap te vormen. Omdat we als mens steeds individueler worden, ligt de toekomst van de kerk meer bij deze vorm. Waarin we meer onszelf kunnen zijn en de ander kunnen ontmoeten. Die kleine kringen ‘op maat’ kunnen afspreken dat ze op zondag als groep naar de kerk gaan.”

Fijen hecht ook zeer aan kerkelijke rituelen, omdat ze helpen om je te verbinden met God, als woorden tekort schieten. Zo begeleidt hij weleens uitvaarten en zit hij bij mensen aan het sterfbed. ,,Als dan het verdriet of de liefde te groot is, dan is het fantastisch als je een kaars kunt opsteken, iemand de handen kunt opleggen of met iemand een Psalm kunt bidden. 

Wanneer je dat in kleine kring doet, is dat een heel mooi moment. Rituelen zorgen ervoor dat je in het verdriet toch de schoonheid van de ontmoeting mag ervaren, zelfs als iemand bijna overlijdt.”

GEBROKENHEID In de Kerk vindt Fijen ook genade, iets wat mensen volgens hem allemaal nodig hebben. ,,Want we staan te vaak met lege handen. Je bedoelt als mens het goede, maar toch stel je teleur. De gebrokenheid zit verborgen in onze goede bedoelingen, wat betekent dat we een ander altijd teleur zullen stellen. We verwachten teveel van de ander, dat kan hij nooit allemaal waar maken.”

Vanuit die gedachte heeft Fijen een paradoxale visie: ,,Je kunt alleen maar groeien in liefde, als je de gebrokenheid ervaart. In die gebrokenheid van jou en de ander kun je het alleen maar volhouden als je de genade van God mag krijgen. Dat noem ik de eerste liefde. Relaties zijn de tweede liefde. Dat ervaar je het sterkst als je op het nulpunt van de zwakte bent. Als je een zware operatie hebt gehad en je wordt wakker, dan kun je niks, waardoor je je dicht bij God voelt. Op zulke momenten leef je van de genade van God, want Hij draagt je. In die gebrokenheid voel je dan de vreugde terug komen.

NULPUNT Fijen ziet hierbij een groot contrast met wat de huidige maatschappij voor ogen heeft en stimuleert, met woorden als: prestaties, sterk-zijn, maakbaarheid, welvaart en materialisme. ,,Dat staat allemaal haaks op het christen-zijn en kerk-zijn, want je komt misschien wel tot leven als je faalt, als het niet lukt, als je een conflict hebt, als er gebrokenheid is. Juist op dat nulpunt kan God bij je komen, want dan zeg je: help me, mijn hart staat voor U open. 

Tijdens de pandemie hebben we geleerd dat we kwetsbare kleine mensen zijn en vaak falen. Nu corona op z’n retour is (hoewel?), gaan we toch weer allemaal hetzelfde doen. We staan weer in de file, we gaan weer vliegen, we zijn weer druk druk druk en we vullen weer precies ons leven in zoals we het niet moeten doen, als we de coronales ter harte zouden nemen.”

ONGENEESLIJK ZIEK Onlangs sprak Fijen met bisschop Smeets uit Roermond. Hij raakte onder de indruk van deze man, omdat hij op zestigjarige leeftijd ongeneeslijk ziek is en zei: ,,In de kerk leer ik dat er toch een nieuw begin mogelijk is als alles donker is. Dat is de ultieme boodschap van Christus, want Hij sterft om ons een nieuw leven te geven.”

Ondanks zijn optimisme over de kerk heeft Fijen ook enkele kritische opmerkingen. ,,Ik vind dat kerkleden meer uit moet komen voor hun geloof en er minder omslachtig over moeten praten. Omdat we leerlingen van Christus willen zijn en anderen die vreugde willen geven. Daarom moeten we de deuren van de kerk meer open zetten. Ten slotte verlangen mensen naar een bevrijdende boodschap en we zouden beter in kunnen gaan op die vraag. Dat kun je alleen maar doen als je laat ziet dat je bij de Kerk thuis kunt komen.”

De organisatie van de avond ligt in handen van de Commissie Samenspraak van de Protestantse Gemeente Barneveld en de St. Lucas Parochie. Kosten: vier euro per persoon. Aanmelden via: www.samenspraakbarneveld.nl.

Freek Wolff