Spreeuwenslaapplaats aan de rand van Harselaar
31 juli 2021 om 06:45 Natuur en milieuBARNEVELD Aan de zuidrand van de nieuwe, zuidoostelijke poot van bedrijventerrein Harselaar ligt langs de Esvelderbeek een moerassige groenstrook waar het gonst van de vogels. Vooral wanneer de avond valt.
De ondergaande zon schildert een oranjegouden gloed op de fijne laagjeswolken boven de noordwestelijke horizon. Zelfs de grote schuren daar vormen op dit ogenblik nauwelijks meer een storend element in het landschap. Twee hazen spelen tussen de dikke zwelen hooi op een groot grasland in de oksel van de Wencopperweg en de Hanzeweg. Langzaam valt de schemering in.
Een met struiken omzoomd oneffen ruderaalterreintje vormt de scheiding tussen het hooiland, de hoek van het nieuwe bedrijventerrein en een soort moeras van wilgen, riet en stukjes open water. Een kleine karekiet zingt nog steeds zijn hoogste lied: karre-karre-kiet-kiet-kiet, je hoort me wel, maar je ziet me niet!
Enkele boerenzwaluwen jagen langs het riet en over het betonpad dat de scheiding vormt tussen het moeras en de Esvelderbeek, die hier een enigszins natuurlijker aanzien heeft teruggekregen. Een ooievaar vliegt over op weg naar een noordelijker gelegen slaapplek, de nestpaal in het rietmoeras negerend.
ZACHT GEKWETTER Uit de richting van het hooiland klinkt een zacht gekwetter dat sterker wordt als we ons in die richting begeven, en blijkt uit enkele hoge bomen aan de linkerkant te komen: een rij elzen en een grote vrijstaande schietwilg. Telkens maakt een groepje vogels zich los uit de elzen om neer te strijken in de wilg of om door te vliegen en in te vallen op het weiland erachter, dat bespikkeld blijkt te zijn met donkergekleurde soortgenoten: spreeuwen. Honderden. Verrekijker of telelens laat zien dat het allemaal spreeuwen zijn, maar in twee kleuren: zwart met witte spikkels en bruin. Die bruine nu zijn jonge spreeuwen, die zich na de broedtijd samen met de volwassen vogels verzamelen in steeds grotere groepen om over een paar maanden op trek te gaan. Nu lijken ze zich te verzamelen rond een slaapplaats.
De zon is nu bijna achter de bomen verdwenen. Dan vliegt een groepje spreeuwen de andere kant op, naar het ‘moeras’, en valt daar in. Zou daar de slaapplaats zijn? De grote groep op het weiland verplaatst zich wat en opeens gaat de hele zwerm de lucht in en met een indrukwekkende zwenking komt de hele troep opzetten en vult de lucht. Geen gekwetter nu, maar een gegons van enkele duizenden vleugels. Even spoedig zijn ze ook weer verdwenen, in het rietmoeras.
Daar kwetteren ze echter uitbundig. Als ze de wandelaar zien ontstaat er paniek en vrrrrrrt… daar gaat een troepje op de wieken, vliegt laag boven de wilgenstruiken een klein stukje richting oost en valt weer in. Nu overal gekwetter en vleugelgegons in de struikwilgen, vlak boven het water en in het riet. In de groep en de dekking hopen ze veilig te slapen, en met reden, want daar vliegt een havik over, met in zijn klauwen… een spreeuw?
Telkens vliegen kleine troepjes op en vallen weer in of steken de Hanzeweg over naar de uiterste uitwijkplaats: het stukje moeras in de oosthoek. Daar staan meer bomen omheen en voelen de vogels zich veiliger; zo te horen zit dit helemaal vol.
Maar ook ten westen van de weg zitten ze nog volop. Toch wordt het langzaam stiller, want het begint nu echt donkerder te worden. Tijd om te gaan slapen. Morgen een nieuwe dag, dan zullen de spreeuwen, na hun slaap in het oosten, weer gaan werken in het westen. Net mensen.
YAKAMOZ Dan volgen de gebeurtenissen elkaar snel op. Uit het moeras komen de eerste muggen tevoorschijn en terwijl sabelsprinkhanen tjirpen en twee karekieten in het riet tegen elkaar op fluiten, duiken er vanuit het zuidoosten superslanke zwarte vogels op. Gierzwaluwen, op dit tijdstip! Met hun scherpe ogen en grote wendbaarheid duiken ze net boven de bomen hun laatste maaltje bij elkaar, vergezeld door… twee vleermuizen. Het moeten rosse vleermuizen zijn, die hun bijnaam ‘vroegvlieger’ eer aandoen. Na paar minuten verdwijnen de vogels en de vleermuizen net zo snel als ze kwamen, en zo valt de avond, om aan de rand van het jonge moerasje romantisch te eindigen met een verschijnsel waar het Turks een woord voor heeft: ‘yakamoz’ - weerspiegeling van de maan in het water.
Kees van Reenen
