Van Beurden: ,,Dit was een bijzondere baan die ik met veel plezier heb gedaan’’
25 juli 2021 om 09:00 PolitiekLEUSDEN Na bijna twee complete perioden maakte wethouder Erik van Beurden (GroenLinks-PvdA) onlangs bekend dat hij aan een nieuwe uitdaging in het bedrijfsleven gaat beginnen. Hij maakte deel uit van colleges die een totaal verschillend gezicht toonden. Maar saai werd het nooit
De keuze voor de overstap van een loopbaan in de ambtenarij naar de politieke frontlinie was wat Van Beurden betreft niet vanzelfsprekend. ,,Ik was niet nadrukkelijk bezig met een politieke carrière.’’
IN DE FUIK Toch zwom hij -bewust of onbewust- langzaam in die fuik: ,,In de aanloop naar de verkiezingen van 2014 werd ik door een bestuurslid van GroenLinks in Leusden gevraagd of ik mee wilde denken over samenwerking met de PvdA. Daar heb ik in eerste instantie nog vriendelijk voor bedankt. Later ben ik toch maar aangeschoven.’’
Dat maakte de volgende stap al bijna een logische, in ieder geval een voor de hand liggende. Van Beurden: ,,In 2013 kreeg ik de vraag of ik bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 op de lijst wilde. Toen heb ik in een onbewaakt ogenblik ‘ja, doe maar’ geroepen’’, zegt hij glimlachend.
OPMERKELIJKE UITSLAG De verkiezingen van 2014 kenden een opmerkelijke uitslag. Na een campagne waarin onder meer de komst van een tweede sporthal een belangrijke rol speelde, kwam D66 verrassend én met minimaal verschil als grootste uit de bus. In het traditioneel door CDA en VVD gedomineerde politieke speelveld een revolutie op Leusdense schaal.
En in het kielzog van het succes van D66 kon de lijstverbinding tussen GroenLinks en PvdA óók zeer tevreden terugblikken op de verkiezingen. Van Beurden: ,,We maakten een goeie uitslag. We haalden vier zetels.’’ In ieder geval mocht D66 het initiatief nemen tot de vorming van een college. ,,Ik werd op 2 april van dat jaar uitgenodigd door Albert (Dragt) om een kop koffie te komen drinken’’, herinnert Van Beurden zich. ,,’Ben jij van het team?’, vroeg hij toen een beetje cryptisch. Maar toen wist ik al hoe laat het was.’’
GROTE AMBITIES Dragt bleek Van Beurden inderdaad op het oog te hebben voor een wethouderschap in een college dat grote ambities formuleerde en dat bereid moest zijn om die in eendrachtige samenwerking te realiseren. En zo trad Van Beurden aan als lid van het college, samen met de wethouders Albert Dragt (D66) en Jan Overweg (ChristenUnie-SGP). De VVD en het CDA -sinds mensenheugenis aan het roer in Leusden- hadden verbluft het nakijken..
Van Beurden kijkt met heel veel plezier op die periode terug, ,,Ik krijg daar nog steeds een grote smile van op mijn gezicht.’’ Het ‘team’ toonde inderdaad grote daadkracht. De tweede sporthal kwam er, maar ook werd de basis gelegd voor het ambitieuze scholenplan waarin voor alle Leusdense scholen een ingrijpend herhuisvestingsperspectief werd geschetst.
NIEUW GEMEENTEHUIS ,,Maar we hebben bijvoorbeeld ook een nieuw gemeentehuis gerealiseerd’’, voegt Van Beurden daaraan toe. ,,Vergis je niet; van plan tot uitvoering in één collegeperiode. Dat is werkelijk uniek voor zo’n project.’’
De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 kwam voor de coalitie toch als een koude douche. ,,Ook al voelden we wel; verlenging van het kiezersmandaat is niet vanzelfsprekend’’, vertelt Van Beurden: ,,Natuurlijk was het frustrerend, maar tegelijkertijd is dit de politieke realiteit. Zoiets kan gebeuren. Helaas is het zo dat de uitslagen van gemeenteraadsverkiezingen meer zeggen over de landelijke verhoudingen, dan over een afrekening op de prestaties van het lokale bestuur.’’
We waren in het eerste college gevoelsmatig nog niet klaar met ons werk; we hadden nog veel ambities, dus dat deed wel zeer
MACHTSVERHOUDINGEN De uitslag had opnieuw verstrekkende gevolgen voor de machtsverhoudingen in het Leusdense gemeentebestuur. CDA en VVD herstelden pijlsnel de traditionele verhoudingen en kregen de steun van de fractie van GroenLinks-PvdA. Van Beurden nam opnieuw plaats in het college, nu samen met Wim Vos (CDA) en Patrick Kiel (VVD).
,,We waren in het eerste college gevoelsmatig nog niet klaar met ons werk; we hadden nog veel ambities, dus dat deed wel zeer’’, herinnert hij zich dat moment. Toch stelde zijn fractie zich in de onderhandelingen -los van de emotie- pragmatisch op.
MEER DAN COLLEGA’S Het deed wel wat met de politieke verhoudingen. Van Beurden: ,,Maar ik hecht eraan te melden dat de persoonlijke relaties hier niet onder te lijden hebben gehad. Een mens is meer dan een politicus alleen. In het eerste college waren we ook meer dan alleen collega’s. En die vriendschappelijke verhoudingen zijn gebleven. Natuurlijk, die emotie was er. Maar er was geen sprake van rancune. Ik kon het altijd nog prima met Albert en Jan vinden.’’
Erik van Beurden begon zijn loopbaan in de Leusdense ambtenarij. De Achtervelder kwam na het afronden van de HBO-opleiding ‘Milieukunde’ in Deventer (,,Dat was een hele brede, generalistsche opleiding. Gaaf!’’) en een vervolgstudie aan de Universiteit van Tilburg (,,Daar heb ik mijn vrouw Els leren kennen’’) in 1990 in het Leusdense gemeentehuis terecht.
BREED TAKENPAKKET Toenmalig wethouder Corri Verduin (van PvdA-huize) richtte in de organisatie een aparte afdeling ‘Milieu’ in. ,,Ik kreeg een breed pakket taken. Van de gemeentereiniging tot de Groene Belevenis’’, herinnert Van Beurden zich. Na acht jaar vond hij het tijd voor een nieuwe stap. ,,Het moment viel samen met het voornemen om in Leusden de ambtelijke organisatie opnieuw anders in te richten. Een logische keuze, maar voor mij ook een moment om verder te gaan kijken.’’
Van Beurden werkte vervolgens bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), maar miste daar de voeling met de lokale praktijk. Er volgden klussen in Veenendaal, Beuningen (bij Nijmegen) en in De Bilt. ,,En ik heb nooit hoeven solliciteren’’, zegt Van Beurden, overigens zonder een spoortje van zelfgenoegzaamheid. ,,Ik denk dat in het wereldje wel bekend was dat ik van ontwikkeltrajecten hield. Overal waar ik gewerkt heb moest een hoop gedaan worden.’’
GEWICHTIGE PORTEFEUILLE In het nieuwe college kreeg wethouder Van Beurden een gewichtige portefeuille met de verantwoordelijkheid voor de verduurzaming van de gemeente én woningbouw als prominente agendapunten. Leusden van het gas af voor 2050, Leusden energieneutraal in 2040; het zijn opgaven die haast te groot lijken voor een gemeente alleen.
Toch heeft Van Beurden alle vertrouwen in de enorme transitie die Leusden in relatief korte tijd zal moeten doormaken. ,,Als je me vraagt ‘gaat dat lukken?’, zeg ik ‘ja’.’’ Hij zegt vertrouwen te putten uit de recente geschiedenis. ,,Kijk maar eens naar wat we in Nederland al voor elkaar hebben gekregen.’’ Hij refereert onder meer aan de Deltawerken. ,,En al die projecten gingen gepaard met weerstand’’, voegt hij daar aan toe. ,,Dat hoort er bij. En wat dat betreft bevinden we ons op dit moment in een moeilijke fase in het proces’’, geeft hij ruiterlijk toe.
BEHAPBAAR MAKEN ,,We moeten vooral proberen die enorme processen behapbaar te maken. We willen uiteindelijk van het gas af, oké, maar laten we eerst beginnen met isoleren. Dat is ook voor de burger zelf interessant. Je bespaart direct op je energiegebruik en het verhoogt de waarde van je woning’’, vindt Van Beurden.
,,Bovendien geeft het ons bestuurlijk de tijd om na te denken over de vraag hoe we in de periode 2030-2040 daadwerkelijk zover te komen dat de gaskraan helemaal dicht kan. En welke technieken we willen toepassen om dat mogelijk te maken.’’ De toepassing van warmtepompen ligt daarbij voor de hand. ,,Maar misschien zijn warmtenetten op basis van aardwarmte tegen die tijd ook een reële optie’’, mijmert Van Beurden.
(Tekst gaat onder de foto verder)
Van Beurden: ,,Als bestuurder moet je proberen hoop en inspiratie mee te geven.’’ foto: Daan Bleuel
‘AANPAKKEN’ ,,Maar -linksom of rechtsom- we moeten af van het gebruik van fossiele brandstoffen’’, is de overtuiging van Van Beurden. ,,Dat zijn we enerzijds verplicht aan de inwoners van de provincie Groningen die nu met de overlast van de aardgaswinning zitten opgescheept. Maar denk ook aan nieuwe generaties die we niet moeten willen belasten met problemen die wij hebben veroorzaakt. Daarom moeten we nu niet eindeloos blijven discussiëren over een onsje meer of minder. Aanpakken!’’
Van Beurden ziet ook hoopvolle signalen om zich heen. ,,Duurzaam krijgt economische betekenis’’, doceert hij. Hij gaf net het voorbeeld van een woning die een grotere waarde krijgt door investeringen in duurzaamheid. ,,Maar ik zie ook bedrijven in actie komen, omdat ze er door hun klanten op aangesproken worden. Als bestuurder moet je proberen hoop en inspiratie mee te geven.’’
WOONVISIE De aangepaste Woonvisie is een ander wapenfeit waar Van Beurden met grote tevredenheid op terugkijkt. In de recent aanvaardde geactualiseerde versie van het stuk is onder meer afgesproken dat het bouwtempo de komende jaren grofweg wordt verdubbeld. Daarnaast is er aandacht voor specifieke groepen woningzoekenden, zoals starters en ouderen.
,,Ik ben er content mee’’, zegt Van Beurden erover. ,,Bijvoorbeeld omdat we met elkaar hebben afgesproken dat 40% van de huizen die we in de toekomst willen realiseren betaalbaar moet zijn (sociale huur en koop, maar ook middeldure huur en koop).’’
CONSTANTE BOUWSTROOM ,,Maar ook omdat we toe willen naar een meer constante bouwstroom, in plaats van eens in de zoveel tijd een hausse als er weer een nieuwe wijk wordt gerealiseerd. De doorlooptijd van zo’n nieuwe wijk -van het moment dat we ermee starten tot het realiseren ervan- is nu al gauw zo’n 5 à 7 jaar.’’
Hij wijst erop dat Leusden, toen het zich als groeikern ontwikkelde, betrekkelijk eenzijdig werd gebouwd. ,,We bouwden voor jonge gezinnen. Bouwen voor ouderen of voor starters was toen geen issue. Daardoor zitten we nu met een aanbod waarin gezinswoningen oververtegenwoordigd zijn.’’
ANDERE DOELGROEPEN Om dat enigszins recht te trekken zal er de komende tijd meer aandacht moeten zijn voor andere doelgroepen, is de overtuiging van Van Beurden: ,,Bouwen voor ouderen en starters was eerder geen issue.’’
Ik ben er bijvoorbeeld heel trots op dat we sinds kort in de top 10 van ‘duurzaamste gemeenten’ staan
Maar ook niche-doelgroepen kloppen steeds steviger op de deur. Initiatieven voor ‘groepswonen voor ouderen’ of projecten met ‘tiny houses’, deels op ideële grondslag eisen hun plekje in de ruimtelijke ordening voor zich op. ,,Over die alternatieve woonvormen zullen we echt goed moeten gaan nadenken.’’
GECOMPLICEERDE AFWEGINGEN Dat daarin soms gecompliceerde afwegingen gemaakt moeten worden illustreert de wethouder aan de hand van plannen voor locatie ‘De Leus’ in de wijk Munnikhove. ,,Er was belangstelling om daar een project met ‘tiny houses’ te realiseren. Uiteindelijk hebben we daar niet voor gekozen, maar willen we er tien geschakelde huisjes neerzetten. Wel klein en voor jongeren, maar geen ‘tiny houses’ met alles erop en eraan zoals de initiatiefnemers wilden.’’
Van Beurden neemt tevreden afscheid van zijn baan als wethouder. ,,Ik ben er bijvoorbeeld heel trots op dat we sinds kort in de top 10 van ‘duurzaamste gemeenten’ staan. Ik heb Leusden leren kennen als een gemeente waar je op een heel plezierige manier met elkaar kunt samenwerken. Dat heb ik bijvoorbeeld ervaren met het Platform voor Leusden.
PLATFORM Van Beurden: ,,Het Platform is ontstaan net nadat de eerste lockdown was begonnen, als een wekelijks overleg tussen alle maatschappelijke en vrijwilligersorganisaties, de thuiszorgorganisaties, de wijkverenigingen en de eerstelijnsorganisaties en de gemeente. Daarin stond vooral de vraag centraal of we alle kwetsbare inwoners in beeld hadden om vereenzaming te voorkomen en hoe we elkaar daarbij konden helpen.’’
,,Er was een telefoontje van mijn kant voor nodig om iedereen spontaan mee te laten doen. Tot op de dag van vandaag’’, blikt Van Beurden tevreden terug. ,,Daar is een mooie samenwerking uit voortgekomen die ik echt bij Leusden vind passen. Ik kijk daar met veel plezier op terug.’’
ADVISEURSFUNCTIE Erik van Beurden vertrekt met ingang van 1 september bij de gemeente. Hij verruilt zijn wethouderschap dan voor een adviseursfunctie bij adviesbureau voor duurzame leefomgeving Over Morgen uit Amersfoort. Maar het wethouderschap deed hij bijna 8 jaar met enthousiasme: ,,Dit was een heel bijzondere baan die ik met veel plezier en passie heb gedaan.’’
door Daan Bleuel