Nieuw archeologisch onderzoek op Harselaar

28 juli 2021 om 08:32

Zoektocht naar sporen uit ijzertijd en Middeleeuwen

Wouter van Dijk

BARNEVELD De gemeente Barneveld geeft archeologisch onderzoeksbureau Archol uit Leiden de opdracht om opnieuw op zoek te gaan naar sporen uit het verleden op het nog te ontwikkelen nieuwe deel van bedrijventerrein Harselaar in Barneveld. Bij eerdere opgravingen in de directe omgeving kwamen al veel sporen van bewoning uit de ijzertijd en uit de Middeleeuwen aan het licht.

Voor het nieuwe archeologische onderzoek wordt een gebied van in totaal 2,7 hectare groot doorzocht op sporen van vroegere bewoning. Het gaat om een gedeelte van het gebied waar op een later moment fase 1b van het nieuwe industrieterrein Harselaar-Zuid is gepland. Voor het onderzoek trekt de gemeente nu bijna 190.000 euro uit.

IJZERTIJD EN MIDDELEEUWEN Dat hier een uitgebreid onderzoek nodig is, heeft te maken met de veronderstelling dat op deze plek voldoende waardevolle sporen te vinden zullen zijn. Die conclusie wordt getrokken op basis van eerdere archeologische vondsten in het gebied van fase 1a van Harselaar-Zuid en in Harselaar-Driehoek. Daarnaast hebben in 2019 globale vooronderzoeken plaatsgevonden, op basis waarvan ingeschat wordt dat er onder de grond resten van nederzettingen en een grafveld uit de ijzertijd te vinden zullen zijn, plus mogelijk enkele Middeleeuwse erven. ,,Deze onderzoeken zullen naar verwachting bijzondere kennis uit het verleden opleveren’’, stelt het Barneveldse college van burgemeester en wethouders, dat het werk inmiddels gegund heeft aan Archol. ,,Dat zal niet alleen bijdragen aan het vergroten van de kennis van de archeologie binnen de gemeente Barneveld, maar ook voor de Nederlandse archeologie als geheel.’’

Het is de bedoeling dat het nieuwe archeologisch onderzoek op Harselaar in augustus van start gaat en in november wordt afgerond. Twee maanden na afronding van het veldwerk volgt een evaluatierapport en een jaar later een uitgebreid rapport van alle bevindingen. Plan is om tijdens de opgravingen verschillende publieksvriendelijke activiteiten rondom de ‘site’ te organiseren, zoals open dagen en voorlichtingsactiviteiten. 

EERDERE OPGRAVINGEN De afgelopen jaren vonden vlak bij de nieuw te onderzoeken locatie al verschillende opgravingen plaats, ook door onderzoeksbureau Archol. In de zomer van 2017 werden bij opgravingen in het gebied Harselaar-Driehoek (waar nu de betonfabriek van Bosch Beton staat, red.) sporen van boerderijen uit de ijzertijd gevonden, evenals een waterput uit de Romeinse tijd, plus sporen uit de Middeleeuwen, specifiek de dertiende en veertiende eeuw. Bijzonder was toen de vondst van een waterput uit die tijd, waarvan de houten beschoeiing nog intact was gebleven. Twee jaar daarvoor, in 2015, werden in het gebied van bedrijventerrein Harselaar 1a sporen gevonden van een Middeleeuwse woning van een wildforster van de graaf van Gelre. Een topstuk uit dit onderzoek was een unieke acht centimeter lange Middeleeuwse ijzeren pijlpunt.

Eerdere vondsten uit de periode van de ijzertijd hebben inmiddels de conclusie opgeleverd dat het gebied in de omgeving van Barneveld al vanaf 800 voor Christus bewoond werd, terwijl tot voor kort nog de gedachte was dat de eerste bewoning enkele eeuwen later plaatsvond.