Barneveldse krekels als ‘superfood’ na succes met ‘moestuintjes’
12 juli 2021 om 08:38 EconomieBARNEVELD Dutch Cricket Farm heet zijn bedrijf officieel. ,,Krekelboerderij in gewoon Barnevelds’’, lacht Koos van Hamersveld. Zijn doel: krekels kweken voor menselijke consumptie. ,,De afnemers voor deze eiwitrijke insecten zijn er al, nu de productie nog.’’
Het is rustig in de grote hal aan de Donkervoorterweg in het buitengebied tussen Barneveld, Kootwijkerbroek en De Valk. Maar als Koos van Hamersveld (57) de deur van de ‘kraamkamer’ opent, klinkt het gezellige getjirp van duizenden krekels. ,,Dit is de erotische kamer’’, grapt de Barnevelder. ,,De vermeerderingskamer. Hier paren de krekels en leggen de vrouwtjes hun eieren.’’
De volwassen huiskrekels leven bij een constante temperatuur van 28 graden in bakken op geribbelde stroken karton. De minuscule eitjes leggen ze in een bakje met kokos-potgrond. Daarna gaan de eitjes naar de broedmachine in dezelfde ruimte. Daar is de temperatuur met 32 graden nog iets hoger, in combinatie met een luchtvochtigheid tussen de 70 en 80 procent. Na ruim een week komen de eitjes uit en verplaatst Van Hamersveld de ‘pinheads’, zoals de jonge krekels worden genoemd, naar opkweekbakjes met eiertrays, voer en water.
AUTOMATISCH Nog een week later gaan ze naar grote, afgesloten kweekunits in de hal met een automatisch systeem voor klimaatbeheersing en het toedienen van voer (graankorrels) en water. Vervolgens duurt het nog ongeveer een maand totdat de krekels - 50.000 tot 60.000 per unit - worden geoogst.
Op de Barneveldse krekelboerderij worden de volwassen krekels voorlopig nog ingevroren. ,,Ik kan ze zeker nog een jaar bewaren.’’ Dat de insecten nog niet naar afnemers gaan om als krekelmeel of -poeder te worden verwerkt in bijvoorbeeld energierepen, sportdrankjes, hamburgers (als vleesvervanger), pasta’s of een proteïneshake, heeft alles te maken met de fase waarin de Dutch Cricket Farm zich nu bevindt.
,,Het is op z’n Barnevelds gezegd een soort kip- en eiverhaal’’, legt Van Hamersveld uit. ,,Er zijn zeker al vier of vijf afnemers in beeld, met name in Duitsland, maar zij vragen meer dan wij kunnen produceren. De afnemers willen zekerheid dat we iedere maand een x-aantal kilo’s produceren, maar zover zijn we nog niet. Ik ben begin dit jaar begonnen, heb nu vijftig kweekunits en ik verwacht dat we eind dit jaar het hele productieproces goed onder controle hebben.’’
CLUB CRICKET FARMERS Enkele maanden geleden riep hij via een artikel in het agrarische vakblad Nieuwe Oogst de hulp in van collega-ondernemers. ,,Intussen zijn er nu al veertien collega’s, elk met tien kweekunits, in een opstartfase om het vermeerderings- en productieproces onder de knie te krijgen. Twee daarvan zitten in deze regio, in Woudenberg en Putten. Ik ben ervan overtuigd dat de afzetmarkt nationaal en internationaal groot wordt, dus we moeten samenwerken om aan de groeiende vraag te voldoen.’’
Het plan van Van Hamersveld is om een club van Dutch Cricket Farmers op te richten. ,,Geen coöperatie, maar een soort franchise light-formule. We blijven zelfstandige ondernemers en trekken samen op bij het kweken van krekels en de inkoop van voer.’’
SUPERFOOD De tijd is er rijp voor, stelt Van Hamersveld, die intussen naar de ontmoetingsruimte voor in de hal is gelopen en een sigaar opsteekt. ,,Iedereen ziet dat we op deze aarde zo niet door kunnen gaan. Steeds meer mensen willen duurzaam en gezond voedsel. De kweek van krekels sluit daar perfect bij aan. Deze insecten met een walnootachtige smaak staan bekend om hun hoge voedingswaarde en zijn een volwaardige vleesvervanger. Ze bevatten onder meer veel eiwitten (proteïne), vitaminen, mineralen en voedingsvezels. Het is echt ‘superfood’. En de belasting voor het milieu is klein. Je hebt maar een fractie van de grond en het voedsel nodig in vergelijking met veeteelt.’’
De geboren en getogen Barnevelder praat gepassioneerd over de krekelkweek, maar het is nog niet eens anderhalf jaar geleden dat hij er voor het eerst mee in aanraking kwam. Daar ging een bijzonder verhaal aan vooraf, want ‘flierefluiter’ Koos van Hamersveld startte in 2000 na eerst vijf jaar zonnestudio en enkele jaren handel in de eerste lichting mobiele telefoons het bedrijf Eco-Grow met kokostabletten voor gebruik als potgrond. Dat kwam - net als nu met de krekelboerderij - op zijn pad en hij ging het avontuur aan.
MOESTUINTJES Er waren ups en downs, maar het verhaal kreeg een ‘happy end’. Toen supermarkt Albert Heijn de kokostabletten ging gebruiken voor de bekende mini-moestuintjes in alle AH-supermarkten, explodeerde de vraag. Van Hamersveld was begonnen met Eco-Grow aan de Fransesteeg in Lunteren, verhuisde daarna naar de Matendijk in Wekerom en bouwde in 2011 een nieuwe hal aan de Donkervoorterweg in Barneveld, de plek waar hij nu nog zit.
Om een lang verhaal kort te maken: de Van der Knaapgroep - een groot potgrondbedrijf uit het Westland - kwam Eco-Grow op het spoor en kocht eerst de helft van de aandelen en eind 2018 de overige vijftig procent. Een jaar later verplaatste Van der Knaap de productie van kokostabletten van Barneveld naar Aalsmeer en kwam de hal leeg te staan.
SCHOONMAKER Voor Van Hamersveld kwam daarmee een periode van bijna twintig jaar kokostabletten ten einde. ,,Wat er toen gebeurde, is wel leuk om te vertellen’’, zegt hij opnieuw lachend. ,,In opdracht van Van der Knaap kwam een ploeg mensen hier naar toe om de hal schoon op te leveren. Eén van de schoonmakers vroeg wat ik nu ging doen. Ik zei: ‘Geen idee’. Een dag later begon hij er weer over en gaf zelf het antwoord. Hij wees me op een artikel over een miljoeneninvestering in insectenkweekbedrijf Protifarm in Ermelo. Ik dacht direct: daar moet handel in zitten. Mijn interesse was gewekt, ik ging zoeken op internet en las over het kweken van meelwormen, krekels en sprinkhanen als vleesvervangers. Via via kwam ik in contact met Geert Mulder uit Assen. Hij is in Nederland de vertegenwoordiger van het Finse bedrijf EntoCube, ontwikkelaar van kweeksystemen voor krekels. Geert nodigde me uit voor een bezoek aan een proefboerderij in Finland. Dat heb ik gedaan in februari vorig jaar. Toen ik tien minuten binnen was, het getjirp van al die krekels hoorde en een indrukwekkende kweektunnel zag, was ik om. Ik heb er na terugkomst nog twee weken over nagedacht en toen veertig kweekunits besteld. Door corona liep de levering vertraging op, maar ik heb er nu vijftig en ben begin dit jaar begonnen. Dit is het verhaal, zo is het gegaan.’’
MOOIE TIJDEN Net als bij de kokostabletten staat Van Hamersveld met zijn bedrijf voor allerlei uitdagingen, maar hij kijkt vol vertrouwen vooruit. Inmiddels is de Dutch Cricket Farm in Barneveld ook in beeld bij de Regio Foodvalley. Via Wicha Benus, kennismakelaar eiwittransitie bij de Foodvalley, is er komende week een bijeenkomst op de krekelboerderij met vertegenwoordigers van onder meer de Wageningen Universiteit en de ‘groene’ kennis- en onderwijsinstelling Aeres. ,,Dat biedt ook weer kansen voor samenwerking’’, besluit de Barnevelder optimistisch. ,,Ik pak alles met beide handen aan, het worden mooie tijden.’’
Door Wim Vonk