Konijnenfamilie verrassing op het Kootwijkse Veld
11 juli 2021 om 10:02 Natuur en milieuKOOTWIJK Het was u of jij wellicht al opgevallen: er zijn de laatste jaren bijna geen konijnen meer. Een virusziekte vaagde in hele gebieden de populatie weg. De weinige overlevers beginnen nu heel langzaam het land te herkoloniseren.
De Kootwijkerdijk is de kortste verbinding tussen Kootwijkerbroek en Kootwijk. Komend vanuit eerstgenoemd dorp lijkt de weg dood te lopen op de provinciale weg N310, maar in werkelijkheid gaat de weg aan de overzijde door, nu als zandweg, dwars over de hei van het Kootwijkse Veld en door het bos om aan de rand van het Veluwse dorpje uit te komen. Het is een oude weg, die al op kaarten uit de negentiende eeuw te vinden is.
In die tijd moeten er volop konijnen zijn geweest. De Romeinen brachten het dier vanuit zijn oorspronkelijke leefgebied - Marokko tot Frankrijk - naar andere delen van hun rijk, vermoedelijk voor de jacht. Een konijnenboutje was een welkome bron van eiwitten. Ook in de daaropvolgende eeuwen wisten de konijnen jagers en stropers plezier te verschaffen. Boeren soms verdriet, wanneer de beestjes zich wel erg veel vermenigvuldigden, en de laatste decennia ook natuurbeheerders vreugde: konijnen leveren een mooie bijdrage aan het openhouden van de duinen en bepaalde binnenlandse natuurgebieden. Zo maakte de tapuit op de Veluwe dankbaar gebruik van konijnenholen om in te broeden.
VIRUSZIEKTE Totdat een Franse arts in 1952 een akelige virusziekte uit Brazilië introduceerde op zijn landgoed om van de konijnen af te komen: myxomatose. Razendsnel verspreidde de ziekte zich over Europa en binnen enkele jaren was de stand gedecimeerd. De overlevers plantten zich echter voort en de konijnen waren weer terug; soms in flinke aantallen, soms minder door een nieuwe uitbraak.
In 2015 bereikte een nieuw virus, VHS-2, onze konijnen en pessimisten vreesden dat opnieuw 90 procent dood zou gaan. Hun vrees werd bewaarheid of misschien was het nog erger. Samen met kleinere uitbraken van myxomatose wist het een groot deel van de Nederlandse populatie uit te roeien. Hazen - vlekkeriger, groter, sneller en met langere oren en voeten - zijn er nog genoeg, maar waar zag je in de achterliggende jaren nog konijnen? Ook de tapuiten verdwenen. Mondjesmaat beginnen de konijnen echter terug te keren.
KOOTWIJKERDIJK Het is rustig op de Kootwijkerdijk. In de verte, waar de zandweg bij een zessprong de open heide bereikt, fietsen en wandelen een paar mensen en hoog in de lucht fluit een veldleeuwerik.
De weg ligt hier dieper dan het omliggende terrein. De overgang naar het bos aan de linkerkant en de hei rechts wordt gevormd door een steil talud van pakweg een meter hoog. En daar, tussen de schaarse begroeiing op het hellinkje – een konijnenhol. Het duurt even voordat de betekenis daarvan doordringt, want een konijnenhol was altijd een alledaags gezicht. Dat is echter verleden tijd en voor dit hol ligt vers zand.
ONGEWOONS Ik vervolg mijn weg, dwaal wat over de hei en door het bos, tot daar ineens iets bruins wegschiet: een konijn. Het loopt tegen etenstijd, de wandelaars en fietsers zijn verdwenen. Terug bij de zessprong wil ik via de Kootwijkerdijk hun voorbeeld volgen als iets ongewoons op de zandweg mijn aandacht trekt: twee, drie konijnen zitten rustig te eten van het spaarzame groene gras langs het pad. Ze zijn niet groot, het lijken jonge dieren. En ginds, in de schaduw van een boom, een heel kleintje. En daarachter nog een grotere. Een complete konijnenfamilie hier, dat is een leuke verrassing.
Ik schiet een paar plaatjes en zet voorzichtig enkele stappen om dichter bij te komen. Helaas, één voor één kiezen schieten ze weg. Maar kijk: daar een hol en daar, en daar, links en rechts in het talud, en daarmee verbonden ingangen in de hoger gelegen hei.
Als ik achterom kijk, zie ik er toch eentje zitten voor de ingang van een hol. Heel ontspannen met de oren plat. Weer maak ik een paar foto’s, rits dan de cameratas dicht. Het konijn spitst zijn oren - hij hoorde het! Ik rits de tas weer open - en met een snelle beweging maakt het konijn rechtsomkeert het hol in. Een klein stofwolkje is het laatste bewijs van zijn aanwezigheid.
Door Kees van Reenen
