'De bossen staan dood te gaan'

5 juni 2021 om 16:34

Ecoloog: 'Ingrijpen in natuur wordt dringender'

Wouter van Dijk

BARNEVELD Het wordt de komende jaren noodzakelijk dat de gemeente Barneveld ingrijpt om verdere achteruitgang van natuurgebieden door stikstof tegen te gaan. Een project met schelpgruis, zoals vorig jaar uitgevoerd in buurgemeente Ede, is daarbij het overwegen waard.

Dat stelt ecoloog Arnold van den Burg van Stichting BioSfeer, die al enkele jaren onderzoek doet naar de effecten van stikstofuitstoot en verzuring in de natuurgebieden. Door een opeenstapeling van stikstof in verschillende delen van de Veluwe, sterven volgens hem grote delen bos af. Rupsen, insecten en zangvogels hebben daar vervolgens direct last van, doordat er minder voeding te halen is. Roofvogels op hun beurt vinden minder prooi. ,,Zo werkt dit probleem door in het gehele ecosysteem. Fundamentele processen die de natuur normaal gesproken in evenwicht houden, worden al tientallen jaren wreed verstoord.''

Door verzuring en vermesting worden bomen en planten geremd in hun ontwikkeling, waardoor bladeren minder stoffen als calcium bevatten, stelt Van den Burg. In 2017 fotografeerde hij op de Veluwe jonge vogels met gebroken pootjes, wat volgens hem werd veroorzaakt door calciumgebrek. Ook heidegebieden hebben volgens hem in toenemende mate last van het teveel aan stikstof. De grassoort pijpenstrootje doet het bijvoorbeeld heel goed door stikstof, waardoor andere plantensoorten worden verdrukt en daardoor ook bepaalde vogelsoorten uit die gebieden wegblijven. Gebieden in de gemeente Barneveld die volgens hem snel aangepakt moeten worden, zijn met name de droge zandgronden in de bossen rond Kootwijk en de Stroese Hei.

STEENMEEL Om het tij te keren, is het volgens Van den Burg niet alleen nodig nu te werken aan vermindering van de stikstofuitstoot, maar ook in te grijpen met een concreet plan voor bodemherstel. Dat kan door middel van schelpgruis, zoals vorig jaar november is gebeurd op de Ginkelse Hei in de gemeente Ede. ,,Maar er zijn ook andere middelen, bijvoorbeeld steenmeel, waarmee de mineralengehalten worden verhoogd. Stichting Bargerveen uit Nijmegen doet daarmee momenteel al proeven in boswachterij Kootwijk. Het hangt af van welk effect je het snelst wilt bereiken en welke natuurlijke omstandigheden er per gebied zijn. Op droge zandgronden moet je iets anders doen dan op plekken waar je sneller bij het grondwater zit, dus voordat je een bepaalde maatregel inzet, moet eerst duidelijk zijn welk doel je beoogt en welke natuurlijke omstandigheden er zijn.''

POSITIEF EFFECT In november vorig jaar gaf de gemeente Ede opdracht tot het bestrooien van 385 hectare aan bos- en heidegebied op de Ginkelse Hei met schelpgruis. Met helikopters met strooibakken werd het materiaal het gebied ingebracht, waardoor er uiteindelijk zo'n driehonderd gram per vierkante meter natuurgebied ligt. Het gruis moet de verzuring van de bodem tegengaan. ,,Ik zie nu al een positief effect. Doordat vogels als mezen schelpgruis opeten, zijn eierschalen en botten van deze vogels nu al sterker. Een breder effect op de begroeiing van het gebied met kruidachtige planten als muizenoor en vingerhoedskruid verwacht ik over enkele jaren, wanneer de stoffen uit het gruis zijn uitgespoeld en opgenomen in de bodem, en daardoor deel uitmaken van het ecosysteem.''

p Weekend