'We zijn hier om te [blijven]'
3 juli 2020 om 16:01Aan het woord is Erwin Lieftink, die drie jaar geleden met zijn gezin vanuit Barneveld naar België vertrok om predikant te worden bij Vrije Evangeliegemeente De Burg in Gent. ,,België stond heel lang in de bovenste regionen als het gaat om de hoeveelheid coronadoden, maar daarbij moet je wel bedenken dat hier ook de vermoedelijke slachtoffers aan die lijst werden toegevoegd. Andere landen namen alleen de bevestigde doden mee in hun overzicht. Dan krijg je toch een vertekend beeld.''
,,Ik had geen moeite met de maatregelen, maar vond het wel lastig dat de grens met Nederland dicht ging. We konden de afgelopen maanden geen bezoek brengen aan onze familie en vrienden in Barneveld. Toen de grenzen weer open gingen, met Pinksteren, zijn we meteen die kant op gereden. Heerlijk was dat.''
Drie jaar na zijn vertrek maakt Erwin voorzichtig de balans op. Lachend: ,,De eerste grijze haren hebben zich al gemeld. En iedereen maar volhouden dat kinderen je jong houden... Maar alle gekheid op een stokje: het is zeker niet makkelijk, maar we hebben geen spijt van ons besluit. We zijn hier om te blijven. Onze rol wordt steeds groter; in de kerk, maar ook in de stad. Het gaat alleen langzamer dan ik soms zou willen. Geduld is niet mijn sterkste punt, als je begrijpt wat ik bedoel. Vergis je niet: de cultuur is hier echt anders dan in Nederland. Als predikant heb je een functie, waarin je vanuit je relatie met mensen iets wilt betekenen voor anderen. Maar om dicht bij Vlamingen te komen, heb je twee dingen nodig: tijd en geduld. Nederlanders zijn daar wat makkelijker in; die laten je over het algemeen wat sneller toe in hun leefwereld. Ook qua communicatie is het voor mij echt opletten geblazen. Ik ben een open boek, zeg wat ik denk, geef ook kritiek als ik denk dat dat nodig is. Maar Vlamingen reageren vaak heel indirect, waardoor je -zeker in het begin- slecht hoogte van ze krijgt. Gelukkig beginnen steeds meer mensen in mijn omgeving te begrijpen dat je mij van repliek moet dienen, dat ik dat alleen maar prettig vind. Soms kies ik er ook bewust voor om iets niet te zeggen. Ik probeer de timing over te laten aan de Hoogste Baas, al vind ik dat niet altijd even makkelijk. Maar het werkt wel: als ik dan eindelijk iets heb losgelaten, komt het op een andere manier bij me terug.''
Dat de besluitvorming in België af en toe traag verloopt, heeft ook zo zijn voordelen. ,,Beslissingen worden niet overhaast genomen. Dat geeft je de tijd om goed te kijken naar alle voor- en nadelen. Sowieso ligt het tempo wat lager dan in Nederland. Er is hier meer ruimte voor ontspanning, voor genieten, voor het Bourgondische leven. Dat maakt het allemaal wel relaxed.''
VERHUISDOZEN Erwin belt vanuit zijn kantoor. Te midden van een stuk of twintig verhuisdozen doet hij zijn verhaal. ,,Huurcontracten in België duren drie, zes of negen jaar. Op het juiste moment kwam er een woning vrij bij ons kerkgebouw. Woon ik dus lekker dicht bij mijn werk.''
De kerk staat midden in de stad. ,,Dat wordt dus een geheel nieuwe ervaring voor ons, maar we wonen nu ook op een druk punt. Soms kun je elkaar niet eens verstaan door al het verkeerslawaai. In die zin kan het niet veel erger worden.''
De 38-jarige Barnevelder ziet vooral voordelen van de nieuwe plek. ,,Als ik vlak bij de kerk woon, kan ik daar heel makkelijk de kostersfunctie voor mijn rekening nemen. En ik word op die manier ook veel meer het gezicht en het aanspreekpunt voor de buurt. Waar we tot nu toe tegenaan liepen, was dat de poort naar ons kerkgebouw doordeweeks dicht was. Nu gaat ie vaker open en worden we als kerk meer zichtbaar. Dat zie ik als een mooie kans. Ik begreep van vroegere voorgangers, die ook op deze plek woonden, dat ze daar regelmatig aanloop hadden. Daar hoop ik ook op. We willen er graag zijn voor de mensen uit de buurt.''
Het is een intensieve tijd voor Erwin en zijn gezin. ,,Ik ben behoorlijk druk geweest de laatste tijd. Niet alleen met de verhuizing, maar ook vanwege corona. De vermoeidheid begint een beetje toe te slaan.''
Als predikant moest Erwin halverwege maart razendsnel schakelen. ,,Op een donderdag kregen we te horen dat de scholen de maandag erop dicht zouden gaan. Al snel werd duidelijk dat we ook onze kerkdiensten moesten schrappen. We hebben vervolgens met vier man al onze leden gebeld (verdeeld over tachtig huishoudens, red.) om te vragen hoe het met hen ging. We waren allemaal in de veronderstelling dat de lockdown kort zou duren, maar ondertussen zitten we al in juli. Gisteren kregen we te horen dat we weer enigszins normale kerkdiensten kunnen houden. Tot nu toe mochten we maar 1 persoon per 10 vierkante meter herbergen. Als je weet dat ons gebouw 150 vierkante meter groot is, dan snap je wel dat de mogelijkheden beperkt waren. Gelukkig is die regel nu losgelaten. Maar ja, samenzang is nog altijd verboden, dus zal het wel een aparte bijeenkomst worden zondag. We gaan werken met een aanmeldsysteem, waarbij we er bij de risicogroepen op zullen aandringen om vooral thuis te blijven. We trappen nu nog een beetje op de rem. Als alles goed draait en de regels soepeler worden, zullen we uiteraard iedereen weer gaan enthousiasmeren om naar de kerk te komen, maar nu doen we nog een beetje voorzichtig.''
BEVLOGEN VERHAAL De afgelopen weken waren de zondagse diensten van de kerk te volgen via het online programma Zoom. ,,Ik heb veel diensten geleid en ook de muziek voor mijn rekening genomen. Het was in het begin heel raar om een kerkdienst te houden zonder fysieke interactie, maar ik vond het wel mooi om op al die schermpjes te zien dat mensen enthousiast aan het meezingen waren. Ik heb veel moeten leren, bijvoorbeeld over het gebruik van de camera. Je kunt niet van alles gaan voorlezen, dan haken mensen af. Je moet een bevlogen verhaal houden en proberen contact te maken met de mensen die kijken.''
Om het gebrek aan 'echte' interactie een beetje te compenseren, mochten mensen elke zondag om 10.30 uur al inloggen; een half uur voor de dienst dus, zodat de gelovigen met elkaar konden bijpraten. ,,Ook na de dienst gingen we via zogenoemde 'break out rooms' in kleine groepjes uit elkaar om nog even na te babbelen. Dat werd sterk gewaardeerd, al merk ik wel dat het enthousiasme voor de digitale diensten afneemt. Mensen zijn een beetje klaar met al die beperkende maatregelen.''
,,Dankzij ons Zoom-programma kon ik heel goed zien wie de dienst bijwoonden en wie niet. Tien leden hebben geen internet, die konden dus ook niet meedoen. Nu de regels versoepeld zijn, hebben we die mensen uitgenodigd om bij andere mensen uit de gemeente op bezoek te gaan om de dienst samen te volgen.''
LAGERE DREMPEL De coronacrisis heeft de kerk nieuwe volgelingen opgeleverd. ,,Ik ben altijd bezig om mensen uit te nodigen. De drempel is nu veel lager, omdat mensen niet naar een kerkgebouw hoeven te komen. Ze hoeven alleen maar in te loggen op een computer. Ze kunnen vanuit hun luie stoel bekijken of die Lieftink nog wat zinnigs te melden heeft. In België is de drempel om een kerk te bezoeken heel hoog, zeker als het om een protestantse gemeente gaat. De katholieke kerk kennen de Vlamingen nog wel, maar een evangelische gemeente is voor velen onbekend terrein. Mooi om te merken dat je met zo´n kerkdienst via internet opeens mensen bereikt die anders nooit bij ons binnen waren gelopen.''
De afgelopen drie jaar zag Erwin 'zijn' gemeente gestaag groeien. In kwantiteit, maar ook in diversiteit. ,,Toen ik hier begon waren we een blanke, Vlaamse gemeente, met veel West-Europese en Amerikaanse invloeden. Inmiddels hebben ook mensen uit Zuid-Amerika, Iran en Afrika zich aangesloten. Dat zijn positieve ontwikkelingen, al is het nog maar afwachten hoe de kerk zich na de coronacrisis gaat ontwikkelen. Er zijn mensen aangehaakt van wie ik dat nooit had verwacht, maar er zijn ook leden die gaan afhaken omdat ze dat andere ritme op die zondag wel heel prettig blijken te vinden. Ik ben benieuwd welke kant het opgaat. Wat ik wel merk is een groeiend verlangen van mensen om elkaar weer te ontmoeten. Ik ben blij dat die mogelijkheden nu weer voorzichtig geboden kunnen worden.''
VRAGEN STELLEN In de beginfase van de coronacrisis moest Erwin ook op het pastorale vlak stevig aan de bak. ,,Ik had verwacht dat gelovigen zich niet zo makkelijk uit het veld zouden laten slaan, omdat zij kunnen bouwen op hoop die buiten deze werkelijkheid ligt. Maar veel leden ervoeren geestelijke nood, hadden ook behoefte aan duiding. Is deze crisis een straf van God? Is het einde der tijden aangebroken? Ik denk van niet. Wel denk ik dat we ons als gelovigen misschien een beetje in slaap hebben laten sukkelen. We stonden te weinig klaar om de wereld om ons heen van een antwoord te voorzien en te wijzen op de enige Rots die nooit wankelt. Wat doe je als je in nood bent en onrust voelt? Dan moet je naar God toe en komt er rust voor in de plaats. We hebben echt wel iets te melden als gelovigen, ook in Vlaanderen. Hier draait het leven toch om de pijlers huis, opleiding en carrière. Als één van die pijlers wegvalt, schudt je bestaan op zijn grondvesten en ga je op zoek naar zingevingsvragen. Dat zien we ook gebeuren op sites als ikzoekgoed.be, waar we een enorme toeloop van bezoekers constateren. Mensen zitten met vragen, wij kunnen helpen. En nee, je hoeft het Evangelie niet perfect uit te leggen. Wij hebben ook niet alle antwoorden op zak.''
In een antwoord op de zoektocht naar duiding hield Erwin in april een bijbelstudie over het boek Job. ,,Die man krijgt een ongelooflijke bak ellende over zich heen, waarna hij God ter verantwoording roept. God geeft niet rechtstreeks antwoord, maar stipt wel even in het gesprek aan Wie hij is. Hij daagt Job uit om Hem te vertrouwen. Daar zit de kern wat mij betreft: Hoe goed durf je op God te vertrouwen?''
