'Ze zijn nostalgisch, net als een oude poster'

3 juli 2020 om 08:20

Jan van den Bor (69) woont zijn hele leven al in Putten. Hij had interesse in het verzamelen van sigarenbandjes en daarna miniatuurauto’s, vooral van het Engelse merk Matchbox, met veel oldtimers. Hij werd op zesentwintigjarig leeftijd zelfs lid van een miniatuurautoclub. Toen Matchbox eind jaren tachtig failliet ging, zocht hij iets nieuws om te verzamelen. ,,Mijn interesse gaat heel erg uit naar grafische vormgeving, wat je ook op posters en dergelijke veel ziet. Langzamerhand ben ik zo bij de bouwplaten terecht gekomen. Daar kwam ik een hele nieuwe wereld tegen.”

In het begin was het aanbod nog niet zo groot, zodat hij zelf het initiatief nam tot een eigen blad: het Bouwplatenbulletin. Dit tijdschriftje bestaat nu al eenentwintig jaar en er zijn nog steeds 175 abonnees, onder wie enkele buitenlanders.

NOSTALGISCH Van den Bor heeft intussen zo’n vijfduizend bouwplaten verzameld, van een klein kaartje tot grote lappen van een meter lang. De helft daarvan bestaat uit schepen, vliegtuigen, ruimtevaart, architectuur, mensen en dieren. De ander helft bestaat uit automodellen. In eerste instantie verzamelde de hobbyist, maar doordat hij graag meedeed aan tentoonstellingen, ging de Puttenaar ook zelf bouwen om iets te laten zien. ,,Dat doe ik nog steeds, maar de ruimte beperkt je een beetje en ik ben zelf niet zo’n superbouwer van hele gedetailleerde modellen. Ik bouw vooral eenvoudige modellen, variërend van gebouwen tot zestig centimeter hoog tot kleine autootjes vijf centimeter lang.”

Het bouwmateriaal is karton. Van den Bor koopt of vindt de bouwplaten op het internet. Van oudere types laat hij kopieën maken. ,,Ik behoor tot een kleine groep die minder bouwt en veel verzamelt. Het mooie van die platen vind ik dat ze zo ontzettend mooi getekend zijn en met de hand ingekleurd. Die zijn nostalgisch, net als een mooie oude poster. Dat vind ik prachtig.”

SCHORPIOEN De meeste bouwplaten zijn van bestaande types en merken, op een aantal fantasiemodellen na. Van den Bor knutselde ook dieren, zoals kevers en vogels. ,,In Barneveld laat ik een hele grote schorpioen zien van 45 centimeter en kleinere dieren, zoals een boktor, de herculeskever en het vliegend hert. Die tonen ontzettend leuk, net als de salamanders en de vlinders, naast de hondjes, kippen en een egel.”

Van de auto’s is de Mercedes 500K het eerste type dat de bouwer in gedachten schiet. ,,Die heb ik van een Canadese uitgever en daar ben ik best trots op.” Van een Spaanse uitgever heeft hij een Peugeot en een A-Ford. En een Duitse uitgever bezorgde hem Oost-Duitse modellen, zoals een Trabant. ,,Ze kunnen door een beginner gebouwd worden en ze zijn prachtig om te zien. Elk model van een auto is wel zo ongeveer te krijgen.”

VEEL RONDINGEN Qua architectuur is Van den Bor trots op het Rembrandt-poppenhuis, dat hij zelf maakte, met de inrichting. Bovendien creëerde hij Japanse pagodes, een kerkgebouw uit Den Haag en het Gasuniegebouw uit Groningen. ,,En toonaangevende gebouwen uit de hele wereld.”

Op de site van het merk Canon zijn veel bouwplaten te downloaden (de meeste gratis). Naast de bouwplaat heeft de Puttenaar een snijmat nodig, een metalen kraspen om de lijnen te rillen (stippellijntjes om te vouwen) en een tube lijm. ,,Je moet precies werken, niet teveel lijm gebruiken, voorzichtig uitwerken en rillen, zodat je er niet zomaar doorheen gaat. Natuurlijk is het slim om de bouwbeschrijving vooraf goed te lezen om te zien hoe alles in elkaar zit. Vooral bij dieren is dat erg belangrijk, omdat je hier veel rondingen hebt.”

Door de coronacrisis vervielen er grote beurzen voor de hobbyist. Daarom is hij in zijn sas met de Barneveldse expositie. ,,Het is leuk omdat het hier ruim van opzet is en iedereen zomaar naar binnen kan. Daardoor krijg je ander publiek, gewone mensen van de straat. Ze slaan soms stijl achterover als ze zien wat er allemaal voor modellen bestaan.”