René Verhulst als auteur: ‘Mensen gaan uit van hun beleving van de werkelijkheid’

EDE Mensen gaan niet uit van de werkelijkheid, maar van hun beleving van de werkelijkheid. Die beleving wordt in niet weinig gevallen gevoed door social media. Dat is het thema van het boekje ‘Stakende stemmen’, geschreven door René Verhulst, in het dagelijks leven burgemeester van de gemeente Ede. De moraal: mensen met idealen raken erin verstrikt. Eerder kwamen van zijn hand vier sleutelromans over de Nederstichtse politiek en teksten bij verhalen in stripboeken. Dat Verhulst literaire kwaliteiten heeft blijkt ook uit zijn columns in deze krant. Hij is niet de enige burgemeester die schrijft, maar bij een verkiezing van de meest fantasierijke schrijvende burgemeester zou hij ongetwijfeld hoge ogen gooien.

Wie de belevenissen van het viertal, het boekje dragende kritische bewoners, 124 pagina’s volgt moet onwillekeurig ook denken aan de columns die met regelmaat in deze krant verschijnen, van Edenaren die politiek en bestuur kritisch volgen. Maar iedere vergelijking is uiteraard uit den boze. Het verhaal van Verhulst betreft een digitaal platform onder de naam EdeCity. ,,Digitaal platform voor kritische bewoners, dat zich met verve toelegt op het aan de kaak stellen van plaatselijk onrecht. Daarbij de overheid steevast neerzettend als ondoorzichtig en onbetrouwbaar.” Wanneer geloof je nu eens dat alles wat de gemeente bedenkt onzin is, zegt de ene scribent tegen de andere. De karakters verschillen behoorlijk en dat leidt tot problemen. ,,EdeCity had toch in korte tijd roem vergaard, maar was daarna door interne twisten diep gevallen.”

VIJFDE MACHT Na de wetgevende, de uitvoerende en de rechterlijke macht zouden journalisten en ambtenaren de vierde en vijfde macht zijn, zo citeert Verhulst de 19^e eeuwse Schotse wetenschapper Thomas Carlyle. De vraag is levensgroot of deze volgorde anno 2021 nog klopt, maar daar gaat het niet om. Er wordt een zesde macht aan toegevoegd. Volgens Verhulst zijn wij de zesde macht, iedereen die sociale media gebruikt. ,,Deze nieuwe macht, elke burger, is dé factor in deze tijd. Een groot goed om je mening op elk moment aan iedereen die dat wil kenbaar te maken, maar ook met alle risico´s van dien voor een ander en de maatschappij als geheel. Hoezeer die zesde macht een rol speelt weten we sinds het ontstaan van nepnieuws en trollen. Macht is ten goede en ten kwade aan te wenden en macht en manipulatie zijn bijna synoniem.”

Humor is een belangrijk ingrediënt in ´Stakende stemmen´. In twintig lichtvoetige verhalen worden veel lokale zaken aan de orde gesteld, zoals onder meer de biomassacentrale, de waterbel onder de Veluwe, het World Food Center, de Christelijke Hogeschool Ede, de Voedselbank en de Ligusterstraat, waar in Ede nog steeds naar gezocht wordt. ,,Columns hoeven niet te kloppen”, en daar gedraagt de redactie van EdeCity zich ook naar. We maken kennis met Tjerk die ,,in de praktijk de hoofdredacteur is.” Joost ,,is van de natuur, stik- en fijnstof, eigenlijk alle stoffen in de lucht, bodem en water hebben zijn interesse. Ook vrouwen hebben zijn belangstelling.” Verder maakt Bert deel uit van het viertal en hij is van de agrarische onderwerpen. Daar is, om de redactie compleet te maken, de mysterieuze Mo, met ,,contacten tot in het verre India, de sterreporter van het lokale platform.”

VERKEERDE BEEN ,,Mensen worden via sociale media op het verkeerde been gezet”, zegt Verhulst. ,,Er wordt van alles over ze uitgestrooid en daar zijn ze in gaan geloven. Nieuws wordt op deze manier gemaakt en zo ontstaan de misverstanden. Er ontstaat bij sommigen een permanent wantrouwen tegen de overheid.” Dat overkomt ook één van de redactieleden van EdeCity. Een volwassen democratie kan overigens niet zonder kritische volgers, en zo tasten kritische columnisten niet helemaal in de mist ,,Het leidt er bij bepaald gedrag en bureaucratie soms ook toe dat mensen zich hebben afgekeerd. Omdat de overheid ondoordringbaar is geworden.”. Verhulst heeft daar in zijn directe omgeving onlangs ook mee te maken gehad. ,,Die kloof los je niet op met communicatiemedewerkers. Die doen prima werk, schrijven persberichten, organiseren van alles, maar daarmee overbrug je niet de kloof die er is tussen inwoners en overheid. Het gaat om goede dienstverlening en dat proberen wij nog wel te doen. Dan heb je te maken met beeldvorming. Je bent constant bezig om het verkeerde beeld bij te stellen.” 

De schrijver van ´Stakende stemmen´ vindt als burgemeester dat we die verkeerde beeldvorming voor een deel maar moeten accepteren. ,,Maar je kunt er wel wat van zeggen. Ik vind: denk na voordat je iets zegt, aan stemmingsmakerij heeft niemand wat.” Hij is overigens van huis uit geen pessimist. ,,Ik heb geen paard en ik heb geen boot, maar ik heb wel een rijke fantasie.” De weerslag daarvan ligt nu in de boekhandel. De verhalen schreef hij in zo´n anderhalf jaar tijd, in de weekenden en op vakantie, zoals vorig jaar zomer. ,,Iets rijpt, het verhaal heb ik al bedacht en tijdens het schrijven gaat het ook weer leven.” Zo komt de salonklimaatdrammer tot leven, de achterkamertjes, het boek Pallieter van Felix Timmermans en Boney M´s ´By the rivers of Babylon, where we sat down´, om eens wat te noemen. 

Door Gerard van Wijk