Aan het begin van de coronacrisis kwam ik een artikel van Arnon Grunberg tegen – ik weet niet meer waar, maar dat doet er nu niet toe – en het had de titel ‘In tijden van smetvrees’. Ik vond dat een rake titel. Meestal vergeet ik titels na een week – ik weet niet hoe het u vergaat, maar vergeten is soms aan te bevelen, vind ik, het houdt het hoofd helder – en zo ook deze. Het was alsof ik die titel nooit had gezien of gelezen en ik leefde in gelukkige onwetendheid. Tot vorige week. Toen sprong die titel terug in mijn herinnering. Het was hier quarantaine-tijd en voor straf gaf ik mijzelf een boek te lezen, en het moest er één zijn van Graham Greene – mocht deze naam u onbekend zijn, dan betwijfel ik of u werkelijk gelukkig kunt zijn. Er is niemand die zo kan schrijven als deze Britse tot geloof gekomen katholieke auteur, uit de vorige eeuw, op het voormalige Europese eiland. Hij schreef zijn boeken met verf, hij schilderde zijn woorden, zette strepen met zijn zinnen, gaf het een omlijsting en je kunt alleen maar met verbaasde blik ernaar kijken. Het boek van hem dat ik mijzelf gaf te lezen, heeft de saaie titel ’30 essays’ – vertaald natuurlijk, in onbehouwen Hollands, de Engelse titel is gewoon ‘Collected Essays’ – daar zit muziek in (Engels is dan ook de taal van de eerste mens, als u dat nog niet wist, zangtaal). Maar wat ik er las, deed mij dus de titel van Grunberg herinneren – ik las het met het oog op de tijd waarin we leven (in tijden van smetvrees) en met het oog op de tijd die komt, die van Advent en Kerst. Wat ik er las, was dit: ,,De goedheid van God kreeg slechts éénmaal in een mens gestalte, het kwaad vindt wel overal een thuis.”
Smetvrees lijkt me verschrikkelijk, maar begrijpelijk is het ook. Het kwaad vindt overal een thuis, je kunt overal besmet raken, en in deze tijden moet je er continu op bedacht zijn. Zij die smetvrees hebben, krijgen gelijk. Wie zou niet vrezen? Toch hebben we de nacht nodig (Advent) willen we de morgen zien gloren. Zover is het nog lang niet, d..
