Voorkom langdurige uitval

Alles wat je moet weten over beroepsziekten

In 2017 kwam er dankzij de vernieuwde Arbowet meer aandacht voor beroepsziekten. Maar, wat wordt er eigenlijk verstaan onder beroepsziekten? Wat is de rol van de werkgever in het tijdig signaleren? En hoe voorkom je dat een beroepsziekte leidt tot langdurige uitval? In dit artikel bespreken we stap voor stap wat beroepsziekten zijn, schetsen we hoe de situatie in Nederland eruitziet en geven we tips wat je als werkgever kunt doen om de situatie voor jezelf en je werknemer zo snel en prettig mogelijk op te lossen.

Wat is een beroepsziekte?

Een beroepsziekte is een ziekte, blessure of andere aandoening die (voornamelijk) is ontstaan op of rondom het werk, bijvoorbeeld door schadelijke invloeden of factoren op de werkvloer. Ook een onveilige of ongezonde werkbelasting kan leiden tot beroepsziekten. Sterker nog: klachten gerelateerd aan werkdruk - zoals een burn-out of overspannenheid - vormen het grootste deel van beroepsziekten in Nederland. In 58% van de gevallen gaat het om dergelijke psychische klachten.

Maar in Nederland kan in principe elke klacht een beroepsziekte zijn. Na psychische klanten zijn bijvoorbeeld klachten aan armen, nek en schouders de meest voorkomende beroepsziekten (29%).

Volgens het rapport Kerncijfers Beroepsziekten 2019 van het NCvB (Nederlands Centrum voor Beroepsziekten) zijn andere veel voorkomende aandoeningen:

• Slechthorendheid door blootstelling aan lawaai
• Hepatitis of andere infectieziekten als gevolg van een prikaccident
• Aandoeningen of kanker aan de huid en/of luchtwegen door blootstelling aan schadelijke stoffen

Het rapport beschrijft ook de verdeling van beroepsziekten over verschillende branches. Zo blijken vooral in de IT-sector, de financiële dienstverlening en het onderwijs psychische beroepsziekten veel voor te komen. Medewerkers in bouw, landbouw, visserij, bosbouw en industrie krijgen het vaakst te maken met een aandoening aan het houdings- en bewegingsapparaat.

Uit het rapport - dat is gebaseerd op cijfers uit 2018, waarin 761 bedrijfsartsen in totaal 3854 meldingen deden van beroepsziekte - blijkt verder dat beroepsziekten even vaak voorkomen bij mannen als bij vrouwen. Wel neemt het risico toe met de leeftijd: één op de drie meldingen betrof werknemers ouder dan 55 jaar.

Hoe ga je daar als werkgever mee om?

Voorkomen is ook bij beroepsziekten nog altijd beter dan genezen. Vroegtijdige signalering is daarvan een belangrijk onderdeel. Daarmee wordt allereerst verslechtering van de aandoening bij de betreffende werknemer voorkomen, waardoor de kans op een snel en volledig herstel groter is. Daarnaast helpt het om nieuwe gevallen van beroepsziekten te voorkomen, door te signaleren waar de betreffende aandoening is ontstaan.

Door op tijd preventieve maatregelen of interventies te treffen, kan een werknemer voorkomen dat andere werknemers uitvallen. Ook wordt met vroegtijdige signalering een langdurige uitval van de collega met een beroepsziekte te voorkomen.

Denk bij die maatregelen bijvoorbeeld aan aanpassingen in de werkdruk of de inzet van een arbeidspsycholoog. Bestaat het vermoeden dat bepaalde gezondheidsklachten van een medewerker worden veroorzaakt door het werk? Dan is een bedrijfsarts inschakelen een goed idee, om het voorkomen van beroepsziekten te bespreken en samen de meest geschikte preventieve maatregelen te selecteren.

Wat doet een bedrijfsarts precies?

Een bedrijfsarts is de aangewezen specialist om de relatie tussen werk, arbeidsomstandigheden en gezondheidsklachten te leggen. Het is daarom de aangewezen persoon om in te schakelen wanneer je als werkgever vermoedt dat bepaalde klachten bij een of meerdere werknemers, voortkomen uit het werk of de manier van werken.

Daarnaast kan de bedrijfsarts adviseren bij de werkhervatting, of over verzuimpreventie om het ontstaan van (verdere) beroepsziekten te voorkomen. Zo kan hij adviseren over het verbeteren van de ergonomie op de werkplek of benodigde bescherming voor gehoor en luchtwegen. Bij psychische klachten kan de bedrijfsarts bijvoorbeeld coaching bieden voor meer mentale veerkracht of een juiste verhouding tussen werk en voldoende rust. Maar ook bij psychische klachten wordt de werkomgeving onder de loep genomen. Vermoeidheid, stress, hoofdpijn of een vermindering van de concentratie, zijn bijvoorbeeld allemaal zaken die vaak worden geconstateerd bij mensen die werken in een kantoortuin.

Zo helpt een bedrijfsarts zowel de werknemer als de werkgever. Voor de werknemer zorgen de adviezen en begeleiding van de arts voor meer werkplezier en een betere gezondheid. Voor de werkgever betekent het een hogere inzetbaarheid en lagere verzuimkosten.