Maas en Rosanne na twee ruimingen: ‘Gruwelijk pech, maar we moeten weer door’

DE VALK Het biologische legpluimveebedrijf van Maas en Rosanne van Harten in De Valk is dit jaar twee keer preventief geruimd, na uitbraken van vogelgriep in de directe omgeving. ,,We hebben gruwelijk pech gehad, maar we moeten weer door.’’

,,We zijn gelukkig allebei vrij nuchter, maar het was een zuur jaar’’, blikken Maas (35) en Rosanne (32) terug aan de keukentafel van hun woning aan de Kattenbroekerweg.

Rosanne, die van haar meisjesnaam De Vries heet, is hier geboren en opgegroeid. ,,Onze familie boert al generaties lang op deze plek’’, vertelt ze. ,,Mijn overgrootouders en opa en oma hadden kalveren en koeien. Mijn ouders, Jaap en Hetty de Vries, zijn overgestapt op kippen.’’ 

Opmerkelijk is dat ook vader en moeder De Vries in het vogelgriep-rampjaar 2003 een ruiming van hun bedrijf hebben meegemaakt. Een derde van de toenmalige pluimveestapel in Nederland is in dat jaar vernietigd: circa dertig miljoen dieren op ongeveer 1300 bedrijven.

TREKVOGELS Maar dat is alweer bijna twintig jaar geleden. Als Maas en Rosanne in 2016 via een maatschap met hun (schoon)ouders mede-eigenaren worden, zijn er wel vogelgriep-besmettingen, maar vooral in en rond waterrijke gebieden in ons land. Trekvogels die hier in de periode oktober-april overwinteren, nemen het virus mee en tot vorig jaar ook weer mee terug. Ze kunnen het virus bijvoorbeeld verspreiden via poep.

Afgelopen jaar gaat het goed mis: 2022 is qua ruimingen een nieuw ‘rampjaar’ voor de Nederlandse pluimveesector. Sinds oktober vorig jaar zijn er meer dan zes miljoen kippen, eenden en kalkoenen gedood, inclusief de preventief geruimde bedrijven. Bovendien zijn er vervoersverboden en een aanhoudende ophokplicht voor pluimvee.

Wat de situatie nog zorgelijker maakt, is dat de besmettingen doorgaan in voorjaar en zomer, als de trekvogels allang zijn vertrokken. ,,Het virus heeft dit jaar voor het eerst vogels geïnfecteerd die zomers in ons land zijn. De vogelgriep is dus gebleven en het hele jaar aanwezig’’, aldus dr. Nancy Beerens van Wageningen Bioveterinary Research vorige week in deze krant. 

NIEUWE STAL Eén van de zwaarst getroffen gebieden is de regio Lunteren/Barneveld met sinds maart dit jaar bijna twintig uitbraken en in totaal ruim vijftig geruimde pluimveehouderijen. 

Maas en Rosanne, die het pluimveebedrijf begin 2019 hebben overgenomen en in augustus 2020 een nieuwe stal in gebruik nemen, worden er eind april dit jaar voor het eerst keihard mee geconfronteerd. ,,Een buurman belde dat hij bijna zeker wist dat er vogelgriep in zijn hokken zat’’, vertelt Maas. Een dag later komt de bevestiging via de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). ,,We lagen binnen de 1-kilometerzone en daarom werden al onze bijna 19.000 gezonde kippen preventief geruimd.’’

LEGHENNEN BESTELLEN De procedure bij preventief geruimde bedrijven - uit voorzorg om verspreiding van het virus te voorkomen - is dat de schuren na het doden en weghalen van de kippen eerst worden ontsmet door de NVWA. ,,Daarna hebben we alles schoongespoten. Dan komt de NVWA keuren en worden de stallen nog een keer ontsmet.’’

Maas en Rosanne besluiten eind april om 10.000 jonge leghennen te bestellen bij een broederij, maar daar gaat zeker een maand of vijf overheen: drie weken broeden van de eieren en zeventien weken opfok van kuikens. Om toch inkomsten te krijgen, kopen ze voor de nieuwe schuur 9.000 oudere kippen die na een aantal weken - vanaf eind juni - eieren gaan leggen.

(lees verder onder de foto)

Maas en Rosanne blijven na twee keer preventief ruimen van hun kippen de moed houden om door te gaan - Foto Henk Hutten

CHAGRIJNIG Dan slaat het noodlot opnieuw toe. ,,Zondagmorgen 14 augustus werden we om half zeven wakker gebeld’’, vertelt Maas ,,Iemand van de NVWA zei dat nu bij andere buren vogelgriep was vastgesteld en we zaten weer in de cirkel van één kilometer voor preventieve ruiming. Twee dagen later - dinsdag 16 augustus - hebben ze onze 9.000 kippen weggehaald, die waren nog maar twee of drie weken goed aan de leg. Allemaal gezonde dieren, hè. Ik was heel chagrijnig, maar dat helpt natuurlijk niks. Geluk bij ongeluk was dat de 10.000 jonge hennen er nog niet waren.’’

JAN JOKER Maas wijst erop dat eind oktober in de Lunterse buurtschap Nederwoud vijf pluimveebedrijven niet preventief zijn geruimd, terwijl ze wel binnen één kilometer van een besmet kippenbedrijf liggen. De reden is een tijdelijk tekort aan verdelgingsgas. ,,Dat is natuurlijk mooi voor die boeren, hun kippen kregen gelukkig geen vogelgriep en ze konden gewoon doorgaan. Wij dachten toen wel: ‘Onze gezonde dieren zijn voor Jan Joker weggehaald’. Ik wil tegen de overheid zeggen: ‘Ga deze aanpak uitproberen, dat is de moeite waard, het gaat om preventieve ruiming van ontzettend veel gezonde kippen’.’’

,,En dan moet je de bedrijven rond de besmette kippenboerderij gewoon extra goed screenen’’, vult Rosanne aan. 

NORMAAL DRAAIEN Op het pluimveebedrijf aan de Kattenbroekerweg worden sinds eind september weer eieren gelegd door 9.000 jonge kippen. Maas en Rosanne verwachten dat eind december ook de nieuwe schuur is gevuld met 10.000 leghennen. ,,Dan kan ons bedrijf weer normaal draaien.’’

Ze zijn aangenaam verrast door de steun die ze van alle kanten hebben gekregen. ,,Veel kaartjes en bloemen, maar ook tegoedbonnen en vleesschotels. Daar hadden we allemaal nooit op gerekend, maar dat doet je echt goed.’’ 

IETS BENAUWDER De ouders van vier jonge kinderen - Sophie (9), Sanne (7), Julia (6) en Bram (2) - kijken ondanks een financiële aderlating (,,alleen de geruimde kippen en eieren worden vergoed’’) en de aanhoudende vogelgriep met een gezonde dosis optimisme naar de toekomst. ,,We hebben een prachtig bedrijf en daar willen we mee door. Net als andere kippenboeren doen we er alles aan om vogelgriep buiten de deur te houden, onder meer door strenge hygiëneregels.’’ 

Toch zegt Maas eerlijk dat de twee ruimingen wel iets met hem hebben gedaan. ,,Het beheerst niet je leven, maar ik heb er soms wel minder goed door geslapen. En je wordt iets benauwder voor vogelgriep in de schuur. Er gaat wel eens een kip dood. Als je dan zo’n goede, zware hen weghaalt, denk ik toch even: ‘Het zal toch niet, hè?’’’

Door Wim Vonk

(lees verder onder de foto)

Rosanne en Maas van Harten genoten donderdagavond van een gratis romantisch diner in restaurant Oranjerie Lavande in Barneveld. Ze waren voor deze actie aangemeld door schoonzus Jolanda de Vries. - Foto Erik van ‘t Land

Restaurant Oranjerie Lavande opende recent de deuren op landgoed De Schaffelaar in Barneveld. ,,Omdat we de kans hebben gekregen om de Oranjerie te exploiteren, geven we graag iets terug aan de gemeenschap’’, aldus de eigenaren. Het restaurant trakteert een aantal lezers van de Barneveldse Krant, die moeilijke tijden hebben doorgemaakt, op een etentje.