Boommarter, te herkennen aan de bef, in een vliegden.
Boommarter, te herkennen aan de bef, in een vliegden. Mark van Veldhuizen

‘Ontmoeting met een marter blijft je bij’

2 mei 2021 om 10:13 Natuur en milieu

BARNEVELD Een paar jongens ontdekten een week geleden langs de Scherpenzeelseweg in Barneveld, bij het viaduct van de A30, een doodgereden roofdier. Ze belden de Dierenambulance, die het beest kwam ophalen. Het bleek een steenmarter te zijn. Is dat een zeldzaamheid?

Het is rond middernacht. Op straat in De Klomp is het stil, de meeste mensen slapen. Mijn collega en ik zijn echter klaarwakker, gespitst op elk geluid en elke beweging die zou kunnen duiden op een langsvliegende vleermuis. Hier moeten een paar gebouwen worden gesloopt en dus moet worden vastgesteld of er in de nieuwbouw voorzieningen moeten worden getroffen voor beschermde dieren, zoals vleermuizen.

De straatlantaarns werpen een zachte gouden gloed op de straat en de stoep. Opeens zie ik iets bewegen, en daar komt een dier uit een heg tevoorschijn. ,,Steenmarter!”, ziet mijn collega meteen. ,,Een jong dier, nog niet volgroeid.” Een paar tellen kijken mens en dier elkaar aan, dan verdwijnt de marter weer in de heg.

LIMBURG Later volgt nog drie keer zo’n ontmoeting: in Arnhem, in Nijmegen en in Heteren. Mijn allereerste ontmoeting met een steenmarter was echter nog veel verder van huis, in een Zuid-Limburgs hellingbos. Het is rond de middag, maar onder het dichte geboomte is het schemerdonker. Plotseling hoor ik een geritsel in een takkenril een eindje van het pad vandaan. Eerst is er niets te zien, maar dan verschijnen de omtrekken van een fors dier tussen de takken. Donkerbruin, met een enorme dikke pluimstaart. Een boommarter!? Dat zou bijzonder zijn. Snel schiet ik met mijn compactcamera een paar plaatjes voordat het beest weer verdwenen is.

Als ik na thuiskomst de foto’s op Waarneming.nl plaats vertellen deskundigen dat het om een steenmarter ging. Die kan blijkbaar ook in het bos voorkomen. Het duidelijkste kenmerk is de lichte bef. Bij een boommarter is die meestal beige en loopt in een punt uit tussen de voorpoten, bij de steenmarter is de vrijwel witte vlek op de borst in tweeën gespleten.

DOODGEREDEN DIEREN Precies dat laat ook de doodgereden steenmarter langs de Scherpenzeelseweg zien. Hoewel ik al meer dan 25 jaar let op doodgereden dieren, was dit de eerste keer dat ik een steenmarter vond in deze regio; alleen een paar keer ergens langs een snelweg. Wel vond ik langs de Barneveldseweg in Lunteren ter hoogte van Dennenbroek een paar keer een andere doodgereden marterachtige, een bunzing. Vorig jaar lag er in de middenberm van de A30 ter hoogte van Barneveld een vermoedelijke boommarter.

De steenmarter is de minst zeldzame van de twee. Vooral in het oosten van het land wordt hij geregeld gemeld, ook op de Veluwe. In de Gelderse Vallei en verder naar het westen minder, maar toenemend. De Zoogdierenvereniging meldt dat dit kleine roofdier – dat bij gelegenheid ook wel bessen eet – steeds meer de bewoonde gebieden opzoekt, en dan regelmatig overlast veroorzaakt. Berucht is zijn voorliefde voor kabels in auto’s. Dat zal te maken hebben met de oliegeur die onder een motorkap hangt; voor de productie van de kabels schijnt visolie te worden gebruikt. Voor een nest- en slaapplek zoekt het beest gerust een huis of schuurtje op, met als gevolg lawaai en stank. Zoek bij problemen contact met een deskundige, die kan informeren over maatregelen.

BESCHERMD Omdat het een tijdlang erg slecht ging met de steenmarter is het een beschermde soort, dus mijn collega en ik noteerden het dier in De Klomp, hoewel er geen binding leek te zijn met het plangebied. Ook beschermd en een stuk zeldzamer is de boommarter. Die komt vooral voor in Midden-Nederland maar breidt zich de laatste jaren ook uit naar het zuiden. 

De boommarter, de natuurlijke vijand van de eekhoorn, blijft meestal in het bos. Slechts één keer had ik het geluk er eentje te zien en dat was vorig jaar zomer in de buurt van Vierhouten. Ik reed over een kronkelige weg dwars door het bos toen er vlak voor de auto een bruin dier overstak en doorrende het bos in. Gezien de bruinige bef en de nog niet zo dikke staart moet het een jonge boommarter zijn geweest. In de zomer, als de jongen groot worden, is er kans dit nachtdier overdag tegen te komen. Dus houd komende tijd je ogen open, een ontmoeting met een marter blijft je bij.

Door Kees van Reenen

Medewerker van de Dierenambulance met doodgereden steenmarter Scherpenzeelseweg.
Steenmarter, doorgaans een nachtdier, in Zuid-Limburgs hellingbos.
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie
advertentie