Afbeelding
Prisca Visser

‘Je doet als weduwe wat je denkt dat goed is, maar je mist handvatten’

16 januari 2021 om 07:33 Mensen

VOORTHUIZEN Toen de man van Marrit van Exel overleed, zocht de Amersfoortse naar handvatten. Maar die kon ze niet tot nauwelijks vinden, en dat terwijl dit mogelijk wel het rouwproces kon verbeteren. Omdat de oud-Voorthuizense zelf geen geschikt boek vond, besloot ze in juli 2020 er zelf eentje te schrijven. Zo hoopt ze anderen te helpen. ,,Je hoeft niet ‘uitgerouwd’ te zijn om weer te kunnen genieten van je leven.”

Na een ziekbed van zes weken overleed de partner van Van Exel in 2011. Hoewel ze beiden wisten dat het moment van overlijden eraan zat te komen, kwam de klap hard aan.

Doordat haar wederhelft plotseling wegviel kwam er veel op haar af. ,,En waar begin je dan”, zegt ze negen jaar later. ,,Je wordt geleefd, doet wat je denkt dat goed is, maar je mist handvatten.”

NIET ONDERSCHATTEN Met haar boek ‘Survivalgids voor weduwen’ hoopt de voormalig inwoonster van Voorthuizen praktische handvatten te geven, waarmee anderen uit de voeten kunnen. ,,Ikzelf miste destijds zo’n boek. Ik kon geen duidelijke stappenplan vinden voor de manier waarop je moet omgaan met dit soort situaties en emoties. Ik heb in 2019 een vragenlijst uitgezet en sprak met veel weduwen. Zij zeiden allemaal hetzelfde: er mist een soort van handleiding.”

De inwoonster van Amersfoort-Zuid vond destijds onder andere afleiding in het renoveren van haar huis en in wandelen, maar ondertussen bleef ze worstelen met emoties. ,,Je bent je maatje kwijt. Je wederhelft, je knuffel en je steun in het leven. De impact van een partner moeten missen is echt verschrikkelijk, dat moet niet onderschat worden.”

EENZAME TIJD Nadat ze het verlies van haar man een plek had gegeven, besloot Van Exel in 2015 vier maanden lang naar Borneo te gaan. Dit was een ‘bucketlist-dingetje’ van haar en haar man, maar de reis maakte ze nu alleen. ,,Ik wilde voorkomen dat ik later zou denken ‘had ik maar’. Tijdens dit avontuur kreeg ik de bevestiging dat ik op eigen benen kon staan en dat ik het leven volledig aan kan.”

Na een kort ziekbed overleed in 2018 haar dochter (32 jaar) na een kort ziekbed. Opnieuw was Van Exel in rouw. Weer kreeg ze het idee om een boek te schrijven en twee jaar later, in juli 2020, begom daarmee. ,,Ik heb het rouwCHAOS-model ontwikkeld”, zegt ze trots. ,,Deze wijst je de weg bij allerlei facetten van het rouwproces van een weduwe.

Zo zijn er drie fases; de eerste fase is de confrontatie aangaan met de ontstane situatie. Er moet veel geregeld worden. Het is echt overleven. In fase twee denken je naasten dat het beter met je gaat, omdat de ergste hectiek en emoties tot bedaren zijn gekomen. Maar dan komt het echte rouwen. Toch wil je dat niet verbloemen, maar het leven gaat ook gewoon door. Dat is een hele moeilijke en soms eenzame tijd; je naasten zien jou niet alleen op de bank zitten, terwijl andere stellen tegen elkaar aan kruipen om een serie te kijken.”

BRUG SLAAN ,,Je moet meesterschap ontwikkelen in je nieuwe rol als weduwe”, vervolgt Van Exel. ,,In de derde fase, na het leren berusten in de situatie, komt er ruimte om na te denken over de toekomst. Je moet bedenken wat je met de rest van je leven aan wilt. Klinkt logisch, maar zo eenvoudig is dat allemaal niet. Juist dat behandel ik allemaal in het boek en daar betrek ik het rouwCHOAS-model bij. Dit boek is geen autobiografie, het is een boek dat echt handvatten geeft. Allerlei thema’s worden behandeld met handreikingen, hoe je ergens mee kunt omgaan. Toch besef ik maar al te goed dat iedereen anders omgaat met emoties en dingen op zijn eigen manier verwerkt, maar ik denk wel hiermee velen te kunnen steunen. Dat is mijn bedoeling: de pijn verzachten en anderen helpen.”

Het boek wordt op 27 november uitgebracht. Inmiddels zijn in de voorverkoop al meer dan tweehonderd exemplaren gekocht. Ook door uitvaartbegeleiders, zegt de schrijfster trots. ,,Het is te makkelijk om te denken dat een weduwe naar een psycholoog moet gaan. Dat heeft niet iedereen nodig en dit boek geeft die mensen wel een steuntje in de rug, de goede richting in. Althans, dat probeer ik. Met ‘Survivalgids voor weduwen’ probeer ik een brug te slaan tussen de theorie, ervaringen van weduwen en de praktijk.”

WEG GEVONDEN Met Van Exel zelf gaat het inmiddels goed. Ze heeft weer plezier in het leven. Na jarenlang in Voorthuizen te hebben gewoond, woont ze nu sinds enkele jaren in Amersfoort. Ook heeft ze sinds drie jaar een nieuwe partner en lacht het leven haar toe. ,,Ik heb pikzwarte dagen gekend, maar heb mijn weg gevonden. In Amersfoort woon ik dicht bij het bos en ik wandel veel. Ook met mijn partner, die ik leerde kennen voor mijn dochter overleed. Voorthuizen was erg gemoedelijk, maar Amersfoort voelt nu echt als mijn nieuwe thuis.”

Van Exel schreef het boek in juli 2020 en gaf het in eigen beheer uit. Marianne Canters van Tekstgericht hielp haar met het redactiewerk. Wendy van Wanroij van Styline Design zorgde voor de cover. Linda van Alfen (zelfstandig uitvaartonderneemster in Amersfoort), twee weduwen, een HR-manager en een collega uit het vakgebied waren proeflezeressen.

Van de netto-opbrengst doneert de schrijfster 10 procent aan de Stichting Achter de Regenboog. Deze stichting helpt kinderen die te maken hebben met rouw en verlies.

‘GOEDE KANS VAN SLAGEN VOOR PETITIE ROUWVERLOF’

Marrit van Axel nam het initiatief voor een petitie, met als doel een rouwverlofregeling te realiseren voor personen die een partner of kind binnen het gezin verliezen. Dit zou via het UWV geregeld moeten worden en is qua duur en behandeling vergelijkbaar met zwangerschaps- en bevallingsverlof bij gezinsuitbreiding. Ze hoopt dat de petitie na het zomerreces in 2021 in Den Haag behandeld wordt. Tot nu toe kreeg ze online (www.petitie.nl) de steun van 11.611 ondertekenaars, al is er geen minimum aantal voor nodig en kunnen politici het eventueel negeren (in tegenstelling tot een burgerinitiatief, met een minimum van 40.000).

,,Het is zo raar dat er voor zwangerschap, waarbij de impact minder ingrijpend en positief is, van alles geregeld is. Al die vrouwen worden voorbereid op de geboorte van een baby en aan alle kanten ondersteund met boeken, verlof, kraamhulp en zelfs met vaderschapsverlof. Maar als je een partner of kind verliest, ‘hoort het er gewoon bii’ en zegt de huisarts dat je ermee moet leren leven. Dat vind ik echt van de zotte en het is zó krom”, licht Marrit toe. Ze hoorde ook iemand zeggen: ‘Er bestaat wel een trouwambtenaar, maar geen rouwambtenaar’.

Ze wijst op de nieuwe situatie bij een overlijden in een gezin en de enorme impact die dit heeft op alle aspecten van het dagelijkse leven. ,,Je ervaart pijn, verdriet, minder levensvreugde en kunt depressieve klachten krijgen. Intussen moet je allerlei zakelijke dingen afhandelen, dat betekent echt overleven. Je kunt met (financiële) onzekerheid geconfronteerd worden, met zorgen om je eigen toekomst en die van je kinderen. Dit kun je vergelijken met een overspannen stresstoestand. Bovendien word je eigen kern aangetast. Je verliest je maatje (partner) als steun en toeverlaat en raakt de controle over jezelf kwijt. Je vraagt je af of je het goed doet. Veel mensen worden daardoor onzeker. Bovendien wordt je rechtvaardigheidsgevoel aangetast, omdat er zoveel slechte mensen rondlopen of personen die slecht voor zichzelf zorgen. Sommige mensen hebben steun aan het geloof, maar anderen voelen zich in de steek gelaten door God. De balans tussen werk en privé is verstoord en je moet een nieuw leven op zien te bouwen.”

Van Exel oppert dat er nu willekeur bestaat in de aanpak door werkgevers en bedrijfsartsen, door het ontbreken van duidelijke richtlijnen en wetgeving. Een goed geregeld rouwverlof zou het regelen van de zorgtaken, de binding met de kinderen en de arbeidsparticipatie volgens haar ten goede komen.

In juli 2019 is het verzoek al een keer behandeld, desondanks is de Amersfoortse optimistisch. Cruciale thema’s hierbij zijn: waar ligt de grens en wie gaat het betalen? ,,Maar ik beperk het tot overlijden binnen het gezin. Daar trek ik een grens, dat is overzichtelijk. Bovendien zet ik het scherp tegenover het zwangerschapsverlof, waardoor het zó onlogisch is om hier nog ‘nee’ op te zeggen.
Daarnaast stel ik voor om het te laten betalen door het UWV, zodat werkgevers de loonkosten vergoed krijgen. Dit is overzichtelijk en moet anders! Ze kunnen er haast niet onderuit en daarom denk ik dat ik een goede kans van slagen heb.”

Jeroen van der Veer en Freek Wolff

Afbeelding
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie
advertentie