‘Staverden kleinste stad van de wereld’

8 september 2012 om 00:00 Achtergrond

,,Ik ben hier geboren in 1937. Mijn vader was particulier chauffeur van de laatste particuliere eigenaar van dit landgoed, Herman Theodoor s’ Jacob. Zijn vader, Frederik Bernard s’ Jacob – een oud-burgemeester van Rotterdam - heeft in 1905 dit landgoed gekocht. Eigenlijk had hij dat voor zijn zoon gedaan, aangezien die veel hoofdpijn had en het advies had gekregen om op het platteland te gaan wonen”, legt Van den Bosch uit.

Door Marco Jansen

,,H.Th. s’ Jacob heeft Staverden tot zijn dood in 1962 beheerd en opgeknapt. Hij had naast achttien pachtboerderijen veel eigen personeel, zoals een smid en een schilder en in de tuin was een hele club van vijftien mensen aan het werk. Naast het tuinpersoneel was er nog een hele vracht bosarbeiders. Want rond het kasteel werden de bospaadjes heel netjes afgestoken; het zag er picobello uit. Mijn vader moest als chauffeur in de beginjaren de kinderen van s’ Jacob naar school in Apeldoorn brengen, want die konden niet met de boerenkinderen uit de omgeving naar school. Als s’ Jacob naar een vergadering moest, ging mijn vader als chauffeur mee, daarnaast deed hij voor mevrouw s’ Jacob boodschappen in Harderwijk.”

Op Staverden wonen was vroeger heel anders dan nu, zegt Van den Bosch. ,,Dat mag je niet vergelijken met deze tijd. De bewoners waren in mijn jeugd min of meer afhankelijk van landgoedeigenaar s’ Jacob. Die had het voor het zeggen en dat leidde tot ietwat feodale toestanden. De prachtige tuin was afgesloten en pas heel veel later, toen het belastingtechnisch beter was om deze open te stellen, mocht je er vrij wandelen. Maar oud-werknemers die ik gesproken heb, zeiden dat je wel moest bedenken dat s’ Jacob voor werk gezorgd heeft. In de crisis-jaren dertig was het armoe voor de mensen hier. s’ Jacob zorgde ook voor zijn personeel – zo heeft hij een ontspanningszaal gebouwd – en als je ziek was, kwam mevrouw s’ Jacob met een pannetje soep. Dat deden ze ook als er een baby geboren was. Met Kerst kregen we een cadeautje en chocolademelk en een kalender.”

Staverden heeft Van den Bosch altijd aangesproken. ,,Vanaf mijn jeugd heb ik alles wat ik van Staverden kon krijgen - krantenknipsels en foto’s - verzameld, waar ik ook was in Nederland. Toen ik ten slotte met de vut ging, heb ik alles gesorteerd en in mijn computer gezet. s’ Jacob had een heel archief in Arnhem en dat heb ik helemaal nageplozen. En mensen die bij hem gewerkt hadden en wat te vertellen hadden over Staverden, zocht ik op. Elke keer als ik iets hoorde ging ik er achteraan. Zo is het kasteel verhuurd aan de Stoomvaartmaatschappij Nederland, die het gebruikte als vakantieoord voor haar personeel dat voornamelijk uit Amsterdam kwam. Een dame vertelt in het boek over haar persoonlijke herinnering aan een vakantie op Staverden in de jaren zestig . Een week of zes geleden heb ik contact gehad met een Hongaarse die bij de Hongaarse opstand in 1956 naar Nederland vluchtte en Staverden als vluchtadres had. In de Tweede Wereldoorlog waren onder anderen Amerikaanse piloten en burgemeester Martens van Ermelo hier ondergedoken. Schilder Foppen uit Harderwijk heeft ook joden in zijn arbeidershuisje gehad. En dat terwijl er even verderop in het kasteel een heel regiment Duitsers was ingekwartierd.”

Van den Bosch vertelt gepassioneerd over Staverden. ,,Het is rijk aan natuurschoon en rijk aan historie, die al begon in 1298 toen het stadsrechten kreeg. Het boek gaat voornamelijk over het begin van de twintigste eeuw, toen ’s Jacob hier was. Vooral na mijn pensionering ben ik er stevig aan gaan werken. Toen ik begon had ik een uitdraai van 36 pagina’s, nu zijn dat er 120. Ik maakte er een ringbandje van. Coen Haklander, die in 2009 het kasteel en het koetshuis in erfpacht gekocht heeft, kreeg die ringband in handen en wilde er met behulp van de stichting Vrienden van Staverden een boek van maken. Ik vind het wel heel fijn dat het zoveel aandacht krijgt. Niet alleen maakt het mijzelf trots, het is vooral door mijn liefde voor Staverden.”

u Geïnteresseerden kunnen het boek voor 39,50 euro aanschaffen in de brasserie op Staverden en in de landschapswinkel van Landgoed Staverden. De opbrengst komt volledig ten goede aan een nieuw initiatief van de Vrienden van Staverden: het bottelen van eigen bronwater. Meer informatie: www.kasteel-staverden.nl of tel. 0577-407543.

Hij is naar eigen zeggen een beetje verliefd op het Landgoed Staverden. Goossen van den Bosch (74) uit Putten, geboren in Staverden, woonde tot zijn twintigste op het landgoed. Na zijn militaire dienst werd hij onderwijzer, maar toen hij met pensioen ging, keerde hij er terug als vrijwilliger in de landschapswinkel. Van den Bosch verzamelde in de loop der jaren tal van artikelen over Staverden en schreef ook zelf verhalen. Deze zijn nu gebundeld in een boek over de 700-jarige geschiedenis van het landgoed: ‘Staverden - De kleinste stad van de wereld’.
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie
advertentie