'Ik moest maar geloven dat hij in de kist lag'

BARNEVELD Ze leefde op 31 augustus enkele uren tussen hoop en vrees. Michael Donkervoort, haar man, was tijdens een missie in Afghanistan met zijn F16 neergestort, maar over de toestand van de voormalige Barnevelder tastten alle betrokkenen in het duister. Echtgenote Femke gaf de moed niet op en stuurde haar 'kerel' een sms'je. ,,Ik reken erop dat je 7 september gewoon voor mijn neus staat.'' Door een wrange samenloop van omstandigheden werd Michael juist op die dag begraven in Barneveld. In deze kerstbijlage blikt Femke Donkervoort-de Jong (28) openhartig terug. ,,Ik heb tijdens de plechtigheid zelf gesproken. Iedereen moest weten hoe blij ik was dat Michael mijn kerel wilde zijn.''

Erik Roest

,,We hebben elkaar in 1994 ontmoet op de dansschool in Barneveld, maar in 1996 is onze relatie pas echt goed van de grond gekomen. Ik had Michael twee jaar niet gezien, toen hij me belde met de vraag of ik zin had om iets met hem te gaan drinken. Hij zat toen inmiddels op de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda. Michael was zo ongeveer de ideale man; rustig, lief, grappig en verstandig. Hij sprong nooit uit de band - tenzij hij een paar baco's op had - , kon goed praten én luisteren, deed af en toe lekker gek en zag er ook nog eens leuk uit.

Michael had twee doelen in zijn leven: vliegen en mij veroveren. Hij deed er echt alles aan om mij voor zich te winnen. Als hij iets wilde, dan ging hij er ook voor. Daar heb ik hem wel eens om benijd.''

Op 27 oktober 1996 kregen we iets met elkaar. Michael wist vanaf het begin dat ik dé vrouw was voor hem. Eind 1997 had hij het al over trouwen. 

In 1999 ging hij voor twee jaar naar Amerika om daar een opleiding tot F16-piloot te volgen. Dat was best een moeilijke tijd voor mij. Je hebt een vriend, maar je ziet 'm nooit. Je kunt elkaar niet even knuffelen of zo. Gelukkig hadden we de beschikking over e-mail en een webcam, waardoor er toch behoorlijk veel contact was. Uiteindelijk heeft die periode onze relatie alleen maar sterker gemaakt. We wisten zeker dat we met elkaar verder wilden. Toen Michael in 2001 terugkeerde, zijn we daarom al snel begonnen met de voorbereidingen voor onze bruiloft. Op 27 juni 2002 zijn we getrouwd. Het was een prachtige dag, in alle opzichten.

In september van dat jaar zijn we verhuisd van Barneveld naar Hengelo, waar Michael op Vliegbasis Twenthe aan de slag kon. Ik had het daar in eerste instantie helemaal niet naar mijn zin, maar net toen ik me een beetje thuis begon te voelen, kregen we te horen dat de basis dichtging. Michael kwam terecht op Vliegbasis Volkel, waar hij als F16-piloot deel ging uitmaken van het 313 Squadron.

Begin dit jaar begonnen de oefeningen voor de missie naar Afghanistan. Michael vertrok op 25 juli en zou op 7 september weer thuiskomen. Over de mogelijke gevaren was Michael nuchter. 'De kans op een auto-ongeluk is groter', zei hij altijd. De cijfers gaven hem gelijk. In 1994 is er voor het laatst een Nederlandse F16-piloot omgekomen.

Michael wist wat hij deed. Hij maakte zich geen zorgen en heeft dat op mij overgedragen. Wel hebben we het de dag voor zijn vertrek naar Afghanistan gehad over zijn begrafenis, naar aanleiding van een nabestaandenpakket dat ik had meegekregen. Achteraf ben ik daar erg blij om. Michael gaf aan in Barneveld begraven te willen worden. Ook wilde hij dat we met z'n allen na afloop een borrel zouden gaan drinken. Dat hebben we ook gedaan. In Het Groene Pandje hebben we veel baco's naar binnen gewerkt (Michaels favoriete drankje), gelachen, gehuild en herinneringen opgehaald. Ook werden er tijgernootjes geserveerd. Dat had alles te maken met het 313 Squadron, dat de tijger als symbool had.

Op 31 augustus was ik gewoon aan het werk. Ik ben als P&O-opleidingsfunctionaris werkzaam op Vliegbasis Volkel. Om 10.15 uur werd ik bij kolonel Sander Schnitger geroepen. 'Ga even zitten', zei hij. Ik voelde meteen nattigheid. 'Er is iets mis. Michael is gecrasht.' Ik was meteen alles kwijt. Alle lampjes gingen uit. Ik moest enorm huilen.

Daarna kwam er toch weer hoop. 'Hij is gesprongen', zei de kolonel. 'We weten alleen niet hoe het nu met hem is.' Die boodschap gaf me weer moed. 'Michael is verstandig', dacht ik. 'Hij weet wat hij moet doen..'

Ik heb hem daarna meteen een sms'je gestuurd: 'Ik weet dat het goed gaat komen, dat je volgende week weer voor m'n neus staat.'

Om een uur of elf was ik terug bij mijn collega's. Iedereen was ontdaan. 'Ik moet Michaels ouders bellen', dacht ik, maar daar zag ik als een berg tegenop. Hoe vertel je iemand dat zijn zoon verongelukt is? Ik heb eerst mijn ouders gebeld en daarna mijn schoonvader ingelicht. Ik heb nog nooit iemand zo hard horen schreeuwen. Hij zat helemaal stuk. Dat telefoontje was één van de moeilijkste dingen die ik in mijn leven heb gedaan.

's Middags kwamen mijn ouders en schoonouders naar de vliegbasis. We praatten daar met de aalmoezenier, de kolonel en één van de piloten. Ondertussen kwamen er heel tegenstrijdige berichten binnen over Michael. 'Hij was wel gesprongen, hij was niet gesprongen'…om gek van te worden. Maar ik bleef vol hoop.

Om 15.45 uur kreeg de kolonel weer een telefoontje. Twee tellen later was hij terug met de mededeling dat er geen hoop meer was. Het was alsof er een huis in elkaar klapte.

Niet lang daarna ben ik weggelopen. 'Als je vantevoren had gevraagd hoe ik zou reageren op Michaels dood, had ik gezegd: 'ik ga flippen'. Maar het tegenovergestelde gebeurde. Ik bleef kalm en besefte dat er enorm veel dingen geregeld moesten worden. Ik ben naar de collega-vliegers van het 313 Squadron gegaan, heb een babbeltje met ze gemaakt en daarna hebben we een toost uitgebracht op Michael.

's Avonds ben ik naar huis gegaan. Mijn moeder ging met me mee. Om 22.30 uur gingen we naar bed. Een uur later waren we weer wakker.

De andere dag ben ik samen met drie collega's van de vliegbasis de begrafenis gaan regelen. Moet je gaan nadenken over allerlei zaken waar je je helemaal niet mee bezig wilt houden, zoals het uitzoeken van een kist. Je wilt alleen maar je kerel missen, huilen en praten. Maar dat kan niet. Je zit in een soort roes, je moet sterk zijn.

Zondagavond kwam Michaels stoffelijke overschot aan op vliegbasis Eindhoven. Toen ik arriveerde in de aankomsthal, voelde ik de warmte, het verdriet en het ongeloof van al die collega's, die het vreselijk vonden dat één van hen op deze manier zo jong was weggenomen.

Michael werd op een waardige manier naar binnen gedragen. Ik heb de kist, die gesloten moest blijven, enorm geknuffeld. Het was heel onwezenlijk. Zijn dood werd aan de ene kant echter, maar aan de andere kant kon ik hem nog steeds niet zien, moest ik maar geloven dat hij erin lag. Dat was heel erg moeilijk voor mij.

Die dagen daarna werd ik enorm geleefd. Veel gebeld, veel geregeld, veel bezoek, veel gepraat. Het condoleren duurde van zeven uur tot half twaalf. De rij was bijna eindeloos...ongelooflijk gewoon. Al dat medeleven heeft me enorm goed gedaan.'' 

Op de dag van de begrafenis heb ik een prachtige Chinese jurk aangetrokken, die we tijdens onze laatste vakantie in Thailand voor een speciale gelegenheid hadden laten maken. Ik kon toen niet vermoeden dat het deze gelegenheid zou zijn.

Ik had het nummer 'Walking on Sunshine' uitgezocht, waar we op onze bruiloft het bal mee hebben geopend. En net toen dat liedje door de luidsprekers schalde, brak de zon door. Prachtig toch! Ik heb tijdens de plechtigheid zelf gesproken. Dat wilde ik graag. Ik had wel wat op papier gezet, maar dat was eigenlijk helemaal niet nodig. Het ging vanzelf. Ik wilde graag nog één keer laten weten hoe blij ik was dat ik Michael heb leren kennen en dat hij mijn kerel wilde zijn.

De begrafenis was veel mooier dan verwacht. Het was echt een waardig afscheid. Het gedicht van mijn schoonvader, de bloemenzee, de haag van militairen naar de begraafplaats...kippenvel kreeg ik ervan. En die 'missing man formation', waarbij vier F16's een laatste groet brachten, was indrukwekkend. Ik vond het mooi om te zien dat er zoveel mensen waren en was ontzettend trots dat alles zo goed verliep. Ik zou zo voor zo'n begrafenis tekenen.

Na de plechtigheid zijn we met familie en vrienden naar Het Groene Pandje gegaan. 'Nu kan het rouwen beginnen', dacht ik toen. Daarna heb ik ontzettend veel bezoek had. Een groot aantal kaarten ook, foto's, brieven, aandenkens. Ik heb daar echt kracht uit geput. Ik was eraan gewend dat Michael weg was. Sinds 25 juli heb ik hem niet meer gezin. Ik leidde mijn eigen leven, deed mijn eigen dingen. Daarom miste ik hem niet direct. 

Na een maand keerde de rust een beetje terug in mijn leven. Net toen ik de draad probeerde op te pakken, ging het helemaal mis. De man met de hamer sloeg keihard toe, op de meest onverwachte momenten. Van een foto van Michael kon ik een dag van slag zijn. Langzaam maar zeker drong het tot me door dat hij niet meer terug kwam, dat ik alleen was; dat je een supertijd hebt gehad, die definitief voorbij is. Ik was verdrietig, maar ook boos. Waarom moest ons dit overkomen? Wij hadden een geweldig huwelijk, terwijl ik in heel veel relaties om mij heen vooral ellende zie. Ik was soms vreselijk agressief, heb in blinde woede zelfs een tuinhuisje in elkaar geramd. Heerlijk was dat.

De ene dag gaat het beter dan de andere dag. Op een goede dag heb ik zin om op te staan. Ik heb heel veel lieve vrienden en familie die mij in staat stellen het bredere plaatje te zien. Ik ben 28, heb nog een heel leven voor me. Op een mindere dag heb ik geen zin om op te staan en vraag ik me constant af hoe het nu verder moet. Zo schommel ik een beetje heen en weer. Aan de ene kant wil ik niets meer, aan de andere kant weet ik hoe mooi het kan zijn om met iemand lief en leed te delen, plezier te hebben en verre reizen te maken. Ik weet ook zeker dat Michael zou zeggen: 'Hé mop, je moet gewoon plezier hebben.' Hij zou mij dolgraag gelukkig zien.

De oorzaak van het ongeluk is nog steeds onduidelijk. Er was in ieder geval geen sprake van vijandelijk vuur. Ik zal er binnenkort wel meer over horen, maar eerlijk gezegd houdt het mij niet bezig. Ik krijg Michael er toch niet mee terug.''