Opinie: ´Laat Voorthuizen niet dezelfde fout maken als Barneveld´

Met verbazing het verslag in de Barneveldse Krant gelezen over het Napoleon-standbeeld in Voorthuizen. Als zoon van een van de eerste Voorthuizer souvenirverkopers heb ik er geen probleem mee dat er voor commerciële doeleinden een creatieve Voorthuizen -Trigger bedacht is.

GOEDZAK Het wordt een heikele kwestie wanneer deskundigen er een historische rechtvaardiging aan denken te geven. Ik hoor de beschermheer, een voormalige gemeenteambtenaar, de weldoener Lodewijk Napoleon afschilderen als een goedzak. Ik lees van zijn kant schijnbaar niets dan lof met de bekende veer zonder de keerzijde van de bezetter te schetsen.

De naam van dezelfde toenmalige ambtenaar staat als bronvermelding in de kroniek 19e eeuw Barneveld met de titel ‘De Executie van Voorthuizen 1 september 1804’. Waarschijnlijk had hij er gisterenavond net zoals onze premier ‘even geen herinnering aan ‘. Óf de aanwezige journalist vond het zo onbelangrijk dat hij geen aantekening van een beredeneerde afweging maakte. Namelijk hoe de bezetters -want dat waren het- Voorthuizen voor haar voortbestaan lieten sidderen. In het kort zonder volledig te willen zijn:

Op 1 september 1804 misdroeg een stel dronken Franse Huzaren zich in Voorthuizen op Erve Overhorst bij een welgestelde Bouwman op diens boerderij. Ze verwondden hem met een sabel waarna een knecht met een mes zijn patroon ontzette. Het leverde de Fransoos een schram op. Dat stel ging vervolgens naar Huize Van Wilbrink, Het Hamburger Posthuis. Daar verhoord bleek de Franse huzaar te dronken om antwoord te geven. De volgende dag overviel een detachement Franse Huzaren het dorp dat werd bezet en ingekwartierd. De daders werden na huiszoekingen niet gevonden. De oude moeder van de knecht werd op een stoel vastgebonden en mishandeld. Gedreigd werd de Schout vanwege werkweigering te fusilleren. De soldaten vernielden veel burgergoederen en bezatten zich op kosten van Voorthuizen. Na diplomatie over en weer ontstond toch een patstelling en de Franse generaal Marmont liet weten Voorthuizen plat te branden. Dagen later ging een notabele inwoner, die de Franse taal machtig was, schriftelijk namens Voorthuizen diep door het stof, werd de inkwartiering opgeheven en de zaak afgedaan.

GEEN LIEVERDJES Kortom, voor Voorthuizen waren die Fransen niet zulke lieverdjes, ondanks dat er misschien een goedzak aan het hoofd stond. Wat is de afweging van ellende en angst tegenover de aanleg van een klinkerweg die pragmatisch werd aangelegd omdat het de meest rechte weg Amersfoort via Apeldoorn naar Deventer was?

De onderhavige documenten stuurde ik 2 maart om 11.19 uur naar de mail van NiVo, dus voor de bijeenkomst waarin de voormalig archivaris het door hem geregistreerde gedrag van de Fransen schijnbaar niet ter zake doende vond.

Laat Voorthuizen niet de fout maken van dat andere, meer zuidelijk, gelegen dorpje twee kilometer achter de dorpsgrens. In 1903 werd aldaar naast de kerk een standbeeld onthuld van struikrover Jan die in een harnas gehesen was. Plus een mythe opgetuigd van held naast de kippen. Een livestream had laten zien dat zijn kornuiten uit lijfsbehoud de schurk over de rand kieperden. Wil Voorthuizen soortgelijk de boeken ingaan?

Van mijn kant geen oordeel anders dat we in het meest liberale dorp niet zo met elkaar horen om te gaan. Verlies vooral het Sociaal Fonds niet uit het oog, dat zal de boodschap zijn.

Verlies je de realiteit uit het oog, ga dan nu vast op zoek naar die ene goeie Oosterbuur -die er ongetwijfeld ook moet zijn geweest- toen begin mei 1940 Voorthuizen bezet werd. Heb je tenminste de tijd om chagrijn uit te zoeken voordat Voorthuizen in 2040 SAMEN NAAST ELKAAR 100 jaar herdenkt.

[Wilger van de Beek

Voorthuizen]