Barneveldse Krant start serie over toekomst pluimveesector

BARNEVELD Welke toekomst heeft de pluimveesector in de Gelderse Vallei? Met die vraag in het achterhoofd brengt journalist Edward Doelman de komende drie maanden in de Barneveldse Krant wekelijks de vele ontwikkelingen in beeld die daarbij een rol spelen. Een vraaggesprek als aftrap.

Waarom deze serie?

,,Goede vraag. Ik woon zelf niet op een boerderij, maar ik heb de afgelopen jaren geregeld boeren geìnterviewd voor het economiekatern van deze krant. Eigenlijk altijd waren het boeiende en lange gesprekken, waarvan ik vaak maar de helft van kon gebruiken. De rest was wel interessant, maar het deed niet direct ter zake voor mijn verhaal. Die verhalen kan ik nu wel kwijt. Bovendien stoorde ik mij ook wel eens aan de agrarische berichtgeving in de (landelijke) media. Bijna altijd gaat het - terecht ook - over nieuws, over wat er loos is in de sector, over actuele ontwikkelingen. Maar daardoor ontbreekt het ook wel eens de nuance, het grotere verhaal of het perspectief. En juist dat laatste vind ik interessant. Ik vraag mij echt af hoe de sector er in onze regio over pakweg tien jaar uitziet. De maatschappelijke en economische veranderingen gaan zo rap. Welke impact zullen die hebben?''

Hoe en wanneer ontstond het idee onderzoek te doen?

,,Ik heb geregeld overleg met André van der Velde, één van de redacteuren van de Barneveldse Krant. In onze gesprekken ging het dan bijvoorbeeld over die verhalen die we niet direct in de krant kwijt konden, bijvoorbeeld over boeren die geen opvolgers hebben of de goedkope prijs van een ei in de supermarkt. We zagen vorig jaar ook allerlei nieuwe landbouwvisies ontstaan. Landbouwminister Carola Schouten introduceerde de term circulaire (kringloop) landbouw, zonder de impact daarvan te schetsen. Daarna werden ook nieuwe provinciale en regionale landbouwvisies (Foodvalley) uitgewerkt. Interessant, want die bieden allerlei vergezichten. Op een gegeven moment kwamen we tot het inzicht dat we niet één of twee verhalen moesten maken, waarin we die vergezichten benoemen. Zo ontstond het idee om er een verhalenserie van te maken waarvoor ik een bijdrage zou vragen van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten, dat tijdrovende journalistieke projecten op gang wil helpen.”

Onderzoeksjournalistiek kost veel tijd en dus geld...

,,Dat klopt. In het onderzoeken, interviewen, beleidsdocumenten lezen, overleggen met de redactie en uiteraard het schrijfwerk gaat veel tijd zitten, zeker als je vragen over de toekomst stelt. Uiteindelijk heb ik in samenspraak met André een opzet gemaakt voor een artikelenserie, toegespitst op de pluimveehouderij in de Gelderse Vallei en in het bijzonder Barneveld. Dit is toch de kippenhoofdstad van Nederland. Ik ben benieuwd of dat over tien jaar nog steeds zo is. Het Fonds voor Bijzondere Journalistieke Projecten heeft mij twee keer een bijdrage toegekend om deze serie mogelijk te maken.”

Ben je tijdens je onderzoek nog ingehaald door nieuwe ontwikkelingen, zoals de stikstofproblematiek?

,,Haha. ik word telkens ingehaald door de actualiteit. Maar eigenlijk kun je zeggen dat dat alleen maar de noodzaak van deze serie onderstreept. De zoektocht naar een toekomstbestendige pluimveehouderij is juist nu heel boeiend.''

Wat staat de pluimveesector de komende vijf, tien jaar allemaal te wachten?

,,Ik ben geen boer en heb de wijsheid zeker niet in pacht, maar ik denk dat de transitie is dat we van intensieve veeteelt met een relatief hoge milieu-impact naar een landbouwmodel gaan dat in harmonie gebracht wordt met natuur, milieu en landschap. In gesprekken met boeren krijg ik ook zeker de indruk dat zij die richting ook op willen. Maar ja, dat maakt het ook ingewikkeld. Zij zitten nu met investeringen die terugverdiend moeten worden.''

En moet de sector gehalveerd worden?

,,Dat is de stelling van D66-Kamerlid Tjeerd de Groot, waarmee hij kwaad bloed heeft gezet bij boeren. Uiteraard komt die stelling ook aan de orde. Wat ik voorzie is dat die veestapel kleiner zal worden, maar dat gebeurt als vanzelf door boeren die stoppen. Ik denk dat door politieke keuzes die ontwikkeling de komende jaren alleen maar versterkt zal worden.”

Wat is je eindconclusie, heeft de pluimveesector toekomst in de Gelderse Vallei?

,,Lees de serie en trek je eigen conclusie. Ik hoop dat mijn project een mooie weergave wordt van de opgaven in de nabije toekomst. Daarnaast hoop ik ook dat de serie ook de niet-agrarische lezer kan boeien. Het gaat vooral over mensen, over dieren, over economie, over de keuzes die we maken in de supermarkt, over innovaties, over milieu, over Barneveld en omgeving.''

De serie beslaat twaalf afleveringen. De ene week komt een stelling aan de orde en een week later laat je een boerenpanel aan het woord. Waarom deze aanpak?

,,Dat wissel ik inderdaad af. In de ene week probeer ik een stelling - bijvoorbeeld over het inkrimpen van de veestapel - scherp neer te zetten, met voors en tegens. Dan komen beleidsmakers, wetenschappers, financiers en politici aan bod. Die week erop wil ik alleen maar boeren uit onze regio aan het woord laten. In feite is dat een mooie stresstest. Wat is er goed aan dat standpunt van die wetenschapper? Wat deugt er niet, omdat het in strijd is met bestaande regels? Zo worden de uitspraken van de deskundigen getest door deskundigen uit de praktijk, de pluimveeboeren zelf. Ik denk dat dat een mooie wisselwerking is. Juist dat boerenpanel maakt het interessant. In mijn beleving wordt door landelijke media vaak over boeren geschreven, maar te weinig met hen gesproken. In deze serie doen we dat anders.”

Blijft het bij krantenartikelen?

,,Wat ik erg leuk vind is dat ook dat de videoredactie van de BDU ook bij het project betrokken is geraakt. Boy Immink en Theo van de Berg gaan de serie ondersteunen met video’s waarin diverse boeren van het panel aan het woord komen. De resultaten daarvan zullen te zien zijn op de website van de Barneveldse Krant en op Facebook, Instagram en Twitter.”

Waarmee eindigt je project?

,,Ik ben deze weken volop bezig met onderzoeken, interviewen en schrijven. Op Twitter kunnen mensen mij uiteraard ook volgen met updates en foto’s over de voortgang. En waar het gaat eindigen? Als het noodzakelijk is bij minister Schouten. Ik ben heel benieuwd hoe zij tegen de toekomst van Barneveld als pluimveehoofdstad aankijkt.”