Groeten Uit: 'Een snoepje van de commandant'

BARNEVELD Het is 21.30 uur in het donkere Barneveld. Duizenden kilometers verderop is het vijf uur vroeger en zonnig. De thermometer geeft dertig graden Celsius aan, de werkdag van Mark Brouwer (30) op Curaçao loopt ten einde. Nog even en dan begeeft hij zich met zijn fiets in het hectische verkeer van Willemstad. Op weg naar huis, zijn nieuwe thuis. Maar volgens afspraak belt hij eerst met de Barneveldse Krant.

Een half jaar geleden verruilde de familie Brouwer de Vaarkamper Engweg in Lunteren voor het Caribische eiland, onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden. Mark, opgegroeid aan de Achterveldseweg in Barneveld, is daar namens Defensie minimaal drie jaar verantwoordelijk voor de dienstplicht voor jongeren, de opleiding van het beroepsleger en de scholing van korporaals en sergeanten. Daarnaast 'klust' hij bij als adjudant van de gouverneur, de belangrijkste man van Curaçao.

Mark nam het 'snoepje van de commandant', zoals zijn huidige functie binnen het leger ook wel wordt genoemd, dankbaar in ontvangst. Na tien jaar bikkelen in onder meer Afghanistan, wilde de 'officier der mariniers' graag wat gas terugnemen en meer tijd doorbrengen met zijn vrouw Hanneke (36) en kinderen Nadine (6), Wilmer (4) en Rubert (2). ,,Als commandant van twee verkennings-29pelotons leek het alsof ik in een sneltrein zat. Vaak was ik in totaal maar drie maanden per jaar thuis. Ik zie mijn baan als een roeping en werk graag veel. Maar toen ik de kans kreeg om op Curaçao een periode van relatieve rust te beleven, was de keuze snel gemaakt. Ik zie dit als een mooie culturele ervaring en de ultieme mogelijkheid om met z'n vijven een toptijd te beleven. Het alternatief voor Curaçao, een risicovolle missie in Afghanistan, was bovendien niet echt aantrekkelijk.''

Nederland inruilen voor een ander land vergt veel regelwerk, ondervond de familie Brouwer. ,,Op zo'n moment merk je pas hoeveel contracten en abonnementen je hebt afgesloten. Je wilt niet weten wat er ongemerkt je huis binnenkomt. Zie daar op korte termijn maar eens vanaf te komen. Het kostte me bijvoorbeeld veel moeite om de gemeente Ede ervan te overtuigen dat ik enkele jaren geen afvalstoffenheffing meer wilde betalen. Het huis in Lunteren blijft ons eigendom, maar we wonen er voorlopig niet.'' Tussen de bedrijven door moest via internet ook nog eens een woning worden gevonden op Curaçao.

Na twee weken in een minimalistisch ingericht huis te hebben geleefd - de meeste spullen zaten al in de zeecontainer - stapten de Lunteranen in het vliegtuig. In de eerste weken moesten ze vooral wennen aan de hoge temperatuur van boven de dertig graden Celsius. De felle zon en de zoute zee veranderden de emigranten in kreeften.

Inmiddels woont de familie Brouwer ruim een half jaar op het zonnige eiland waar Nederlands en Papiaments (de taal van de inheemse bevolking, red.) wordt gesproken. Ze beseffen dat hun levensstandaard geen doorsnee is voor het eiland. ,,Het verschil tussen rijk en arm is hier duidelijk zichtbaar. Daar worden we dagelijks mee geconfronteerd. Onze kinderen zamelen met hun klassen bijvoorbeeld levensmiddelen in voor een school in een achterstandswijk.''

Het huis van de Lunteranen zou niet misstaan in een brochure van een reisbureau. Het staat op een heuvel en biedt uitzicht over een deel van het eiland. De slaapvertrekken liggen beneden, de woonkamers boven. De Nederlanders brengen echter de meeste tijd door op de schaduwrijke porche (balkon, red.) en in hun riante tuin, waar het zwembad uitnodigt tot een verfrissende duik. Verderop staat een bananenboom, die binnenkort zeker tweehonderd vruchten aflevert. De barbecue op het balkon maakt het vakantiegevoel compleet. ,,Het is hier fantastisch'', zegt Mark. ,,We gaan elke week naar zee. Het strand is wit, er staan palmbomen. Soms denken we: 'Waar zijn we beland?'''

Diezelfde vraag spookt op de kazerne ook wel eens door zijn hoofd. ,,Het werk valt me wat tegen'', zegt de Lunteraan diplomatiek. ,,De aard van de bewoners van Curaçao is duidelijk niet de mijne. 'Rustig aan, we hebben de tijd', zegt men hier. Zo ben ik niet opgevoed. Ik hou van aanpakken.''

Dat heeft de eerste groep van zeventig dienstplichtigen, die Mark onder zijn hoede had, inmiddels ook gemerkt. De jongeren die in aanmerking komen voor de 29Sociaal Vormende Dienstplicht zijn geen lieverdjes, zegt de officier. ,,De meesten kwamen rechtstreeks van de straat of uit de gevangenis. Je kunt bij sommigen gerust spreken van tuig, dat niet met gezag kan omgaan. Er zitten bolletjesslikkers bij en pedofielen en verkrachters. Jongens van 17, 18, 19 jaar, die al vader zijn van één of meerdere kinderen, bij evenzoveel vrouwen.''

In vier maanden tijd moest Mark de jongeren heropvoeden via het militaire systeem. ,,Dat gaat erg traag, maar er zijn geen hooggespannen verwachtingen. Daarna gaan ze zes maanden stagelopen bij een bedrijf om daar een diploma te behalen. Uiteindelijk hopen we dat deze jongeren na tien maanden een baan krijgen in de burgermaatschappij.'' 29De begeleiding is een pittige klus, heeft Mark ondervonden. ,,Als militair moeten we aan de slag als psycholoog, opvoeder, maatschappelijk werker en agent. Eigenlijk zaken waarvoor we niet zijn opgeleid. En vanuit de regering krijgen we niet de ondersteuning die je zou wensen.''

Van de groep dienstplichtigen komen er veertien in aanmerking voor de opleiding van het beroepsleger, waarmee Mark binnenkort start. De allerbesten kunnen uiteindelijk korporaal of sergeant worden. Het is de bedoeling dat Defensie komende jaren een compagnie van honderd militairen opbouwt. Curaçao, sinds eind 2010 een zelfstandig land, gebruikt hen voor de beveiliging en assistentie van de politie.

Uit zijn werkzaamheden voor de gouverneur haalt Mark meer voldoening. De Lunteraan mocht dan vastbesloten zijn om het op Curaçao rustiger aan te doen, hij kon het toch niet laten om extra werk op te pakken. Als vervanger van de vaste adjudant van de gouverneur is hij verantwoordelijk voor de veiligheid en de agenda voor de belangrijkste man op het eiland. Hij heeft contact met ministers van Curaçao en Nederland en sprak recent telefonisch met meester Pieter van Vollenhoven. ,,Ik vind politiek en het koningshuis erg interessant en vind het leuk om daar 'middenin te zitten'. Toen koningin Beatrix vorig jaar een bezoek bracht aan het eiland, was ik helaas niet in functie. Maar ik ben er wel bij geweest met mijn gezin. Onze dochter heeft een mooie tekening overhandigd aan prinses Máxima.''

Hoewel Mark op Curaçao woont, volgt hij het Nederlandse nieuws op de voet. Hij heeft een digitaal abonnement op het Reformatorisch Dagblad en Elsevier en zijn (schoon)ouders sturen geregeld per post een pakketje met de zaterdageditie van de Barneveldse Krant en krantenknipsels van het belangrijkste nieuws van die week. Ook leest hij veel op internet ,,Ik blijf graag op de hoogte. Ik las hier in de zon bijvoorbeeld dat VVD-raadslid Adriaan Guldie plaatsmaakt voor kippenboer Theo Bos. Dat vind ik leuke nieuwtjes.''

In het pakket uit Nederland zitten niet alleen kranten. De ouders van Mark voorzien het gezin van hun zoon ook geregeld van verse kaas uit Barneveld. ,,We hebben hier gewoon een Albert Heijn en kunnen eigenlijk alle Nederlandse producten kopen.'' Lachend: ,,Maar de kaas van kaasboerderij Vanelly in Barneveld is hier niet verkrijgbaar.''

De familie Brouwer mist Nederland nauwelijks. Mark is het gewend om lang van huis te zijn en Nadine en Wilmer hebben het goed naar hun zin op hun school waarop veel Nederlandse kinderen zitten. ,,Ze hebben nog wel contact met vriendjes van hun vorige school in Barneveld, maar als ze naar een oude klassenfoto kijken, merk je dat ze sommige namen bijna zijn vergeten. De kinderen vinden het natuurlijk wel jammer dat ze de familie minder zien, maar gelukkig komen er af en toe familieleden deze kant op.''

Hanneke mist vooral het contact met de buren van de Vaarkamper Engweg. ,,We begroeten onze buren op het eiland wel, maar verder is er weinig contact. We maken geen praatje en bellen bijvoorbeeld niet aan om een pot appelmoes te lenen.'' Ook de kinderen hebben weinig contacten in de buurt. ,,Er komen wel vaak vriendjes en vriendinnetjes van school spelen. Daar is genoeg tijd voor, want ze hoeven slechts van 07.45 tot 12.45 uur naar school. Daar dragen ze trouwens schooluniforms. Het grote voordeel daarvan is dat er onderling geen concurrentie is van merkkleding, het verschil tussen arm en rijk is niet zichtbaar. Ik denk dat we daar in Nederland nog iets van kunnen leren.''

Spontaan een stukje fietsen is niet mogelijk voor de kinderen. ,,Het verkeer is hier te gevaarlijk en bovendien is hier veel hoogteverschil. Je ziet hier ook bijna geen fietsers in het verkeer. Af en toe gaan we naar een speciaal fietspark of een afgezet parkeerterrein. Daar kunnen de kinderen zich dan lekker uitleven.''

De Lunteranen hebben veel contact met het thuisfront. ,,We zijn wel uit het oog, maar niet uit het hart.'' Familie en vrienden kunnen hun belevenissen volgen via een speciale website en ook bellen is geen probleem. Hoewel de 'Brouwers' op Curaçao wonen, maken ze net als alle inwoners van de gemeente Ede gebruik van een 0318-nummer. Ze bellen en worden gebeld voor het Nederlandse tarief. Via de kerktelefoon luisteren ze zelfs wekelijks naar de avonddienst van de gereformeerde gemeente in Nederland in Barneveld.

Hanneke en Nadine gaan binnenkort op familiebezoek in Nederland. Zelf wil Mark zo min mogelijk terug. ,,De tijd vliegt hier voorbij.'' Hoewel hij optimaal van zijn verblijf op Curaçao wil genieten, moet Mark aan het eind van het jaar de ongeveer tien uur durende vlucht naar Nederland waarschijnlijk toch maken. ,,In juli hoopt mijn vrouw te bevallen van ons vierde kindje.'' Lachend: ,,Een kind laten dopen via kerktelefoon of webcam gaat een beetje lastig.''

Mark en Hanneke Brouwer met hun kinderen Nadine, Wilmer en Rubert op Curaçao.