Kleien niet alleen leuk: ook goed voor de ontwikkeling

Fel gekleurde bestuurbare autootjes en lichtgevende toverstafjes. Kinderen vinden het prachtig, maar het blijft achter bij de geest van deze tijd. Kinderen spelen er een tijd mee, maar kunnen er niet hun ei in kwijt. Na langere tijd verliezen ze de interesse en verdwijnt het in de speelgoedkist tussen de rest van de spullen. Dat is niet alleen een dure grap, maar het levert ook frustratie op bij kinderen en dit gaat de ontwikkeling niet ten goede. Terwijl we juist proberen de ontwikkeling van kinderen zo goed mogelijk te laten verlopen.

Klei als manier om jezelf te uiten

Een verslag van de Amerikaanse onderzoeker David Elkind1 laat ons zien dat we veel te weinig stilstaan bij het “spelen” van onze jongste generatie. Kinderen moeten zichzelf kunnen uiten in het spelen aangezien ze dat niet kunnen in woorden en activiteiten zoals wij volwassenen dat doen. Bij het spelen met afstandsbedieningen wordt ze dat lastig gemaakt. Er zijn weinig beweegbare onderdelen en na verloop van tijd zijn alle verhaallijnen wel een keer uitgespeeld. 

Elk kind raadt daarom aan om kinderen te stimuleren met klei aan de slag te gaan. Hier kan een kind bijna oneindig mee variëren en ontstaat er geen frustratie omdat de “ideeën op zijn”.

Niet tekenen, wel kleien

Maar er zijn veel meer voordelen aan kleien met kinderen. Marvin Bartel zet dit op een rij in zijn onderzoek: “Clay and Kids: the natural way to learn”2. Hij zet een hele rits voordelen op een rij die kinderen hebben door met klei aan de slag te gaan. 

Bartel geeft aan dat kinderen veel te vaak teleurgesteld zijn in hun eigen resultaten omdat volwassenen hier te veel bovenop zitten. Het leren moet een proces blijven, geen product. Kinderen die ontmoedigd raken door gemaakte tekeningen, vinden kleien vaak een stuk minder bedreigend. In hun ogen zijn er immers een stuk minder volwassen klei-experts.

Alles is tegenwoordig 2D

Ook is kleien een manier om kennis te maken met 3D elementen, legt Bartel uit. Waar tekenen stopt met een 2 dimensionale wereld, gaat klei daarin nog een stap verder. Nu kinderen ook veel achter beeldschermen zitten, is het des te belangrijker om ze tijdig kennis te laten maken met het begrip van een 3D wereld. 

Beter communiceren door klei

Door aan de slag te gaan met klei worden kinderen gestimuleerd om te observeren en de verbeelding aan het werk te zetten, vertelt Bartel. Beide zijn dingen die kinderen later in het leven nog goed kunnen gebruiken en die communicatieve vaardigheden ondersteunen. Tijdens het kleien, bedenken kinderen zelf wat er precies gemaakt wordt. Van dingen in hun directe omgeving, tot zelfbedachte kunstwerken. De creativiteit wordt hierdoor aangewakkerd en kinderen leren met een open blik naar de omgeving te kijken.

Van kleien naar schrijven

Ook de fijne motoriek en zintuigen worden getraind. www.kleien.com legt in een stuk in de Nationale Onderwijsgids3 uit dat klei een geur heeft en kinderen de kans geeft om te leren voelen. Hoe bijvoorbeeld de textuur van klei verandert naarmate je er langer mee bezig bent. Dat kleine stukjes klei veel beter kneedbaar zijn dan een groot blok. Kinderen leren zo verschillen in textuur, warmte en vorm. 

Daarnaast worden er tijdens het kleien spiergroepen gebruikt die anders maar weinig belast worden. Terwijl dit juist de spiergroepen zijn die een kind nodig heeft om te leren schrijven, ondersteunt ook Toverkast. De welbekende FIMO-klei is tegenwoordig ook voor kinderen beschikbaar als goed kneedbare versie, terwijl een Play-Doh klei juist weer erg snel droger wordt. Of haal een FIMO-klei met glitters in huis, dat voelt weer heel anders. Dit zijn allemaal factoren waar kinderen van leren. 

Leren met klei

Klei is daarnaast ook goed in te zetten als educatief element. Neem bijvoorbeeld een balletje klei. Deze kan je opdelen in kleine stukken en daarna weer bij elkaar kneden. Maar de hoeveelheid klei verandert niet. Kinderen leren zo dat dingen verdeeld kunnen worden zonder dat de totale hoeveelheid verandert, legt Toverkast uit. Daarnaast geeft kleien.com andere voordelen van kleien. Ook het resultaat van een kleiwerk kan bijvoorbeeld zeer leerzaam zijn. Maak maar eens een cijfer na, of je hele naam. Dit zijn opdrachten die kinderen spelenderwijs kennis laten maken met leerstof die ze later nodig hebben. En vergeet hierbij het proces niet. Hoe bouw je bijvoorbeeld een sneeuwpop? Kinderen leren zo planmatig te denken.

Bronnen:

1Elkind, D. (2008, januari). The Power of Play, Learning What Comes Naturally. Board of Trustees of the University of Illinois. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1069007.pdf 

2Bartel, M. (2016, oktober). Clay and Kids: the natural way to learn. Academia Press. https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/49449754/Clay_and_Children-with-cover-page-v2.pdf?Expires=1657702805&Signature=Qc5-9SRYw5immEhsRqkWcVWYu-GONUdxciH8HEMRNYyRd3anxaPJ5MyY~aNsJBlaY-M16cMmc1lUwr6XkLr3cowebc1fN7dlh0XAM1xqay4vTKnyNo5oSQH2U~aKhMr7eGooQJb-qPJkbraD2tNCi~I0vH0KVl6jKWnS146m9P-hTAxNKqfnlbDBMdRY9eed8T9VzSIveiFDzi4~X6Nw~FrcZXAyGixoCAMWVzXzIBf4H3CPmqaxjYCOm4oeGxM~~p9JSkP9tfVDV-sU1Ntwd8QtQiGCD7mMd2SNPbtxCNKh3RlWkSNe7Uoiy-7tqga9aIW5afjana0hkGgzFZVj1w__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA 

3Nationale Onderwijsgids. (2022, 6 april). De 4 voordelen van kleien voor kinderen. Geraadpleegd op 13 juli 2022, van https://www.nationaleonderwijsgids.nl/van-onze-klanten/nieuws/61199-de-4-voordelen-van-kleien-voor-kinderen.html

4Toverkast .nl. (2020, 22 december). 3 redenen waarom kleien leerzaam is voor kinderen. Geraadpleegd op 13 juli 2022, van https://toverkast.nl/blogs/news/3-redenen-waarom-kleien-leerzaam-is-voor-kinderen#:%7E:text=Kleien%20stimuleert%20de%20fijne%20motoriek,%2C%20glad%2C%20ruw%2C%20etc.&text=Door%20kleien%20wordt%20de%20fantasie%20geprikkeld